Əlamətlər
Depressiyanın əlamətləri aşağıdakılar ola bilər:
Davamlı Kədər və Ümidsizlik Hissləri: Həyatdan zövq almamaq, ümidsizlik və boşluq hissi.
Maraq və Zövq İtirmə: Əvvəllər zövq alınan fəaliyyətlərə marağın itməsi.
Enerji Əskikliyi və Yorğunluq: Həmişə yorğun və enerjisiz hiss etmək.
Yuxu Problemləri: Yuxusuzluq və ya həddindən artıq yuxu.
İştah Dəyişiklikləri: İştahın artması və ya azalması, kilo itkisi və ya artması.
Konsentrasiya Problemləri: Diqqəti toplamaqda çətinlik və yaddaş problemləri.
Günahkarlıq və Özünə İnamsızlıq Hissləri: Özünü dəyərsiz və ya günahkar hiss etmək.
Hərəkət və Danışıqda Yavaşlama: Fiziki və zehni fəaliyyətlərdə yavaşlama.
Fiziki Əlamətlər: Baş ağrıları, mədə problemləri və digər fiziki simptomlar.
İntihar Düşüncələri: Ölüm və ya intihar haqqında düşüncələr.
Səbəblər
Depressiyanın səbəbləri kompleks və çox faktorlu ola bilər:
Genetik Faktorlar: Ailədə depressiya və ya digər ruh sağlamlığı problemləri olan insanların depressiyaya daha meyilli olması.
Biokimyəvi Dəyişikliklər: Beyində serotonin, norepinefrin və dopamin kimi kimyəvi maddələrin tarazlığının pozulması.
Ətraf Mühit Faktorları: Stresli həyat hadisələri, travmalar, zorakılıq, itkilər və maliyyə problemləri kimi faktorlardan qaynaqlana bilər.
Psixoloji Faktorlar: Keçmişdə yaşanan travmalar və ya uşaqlıq dövründə yaşanan mənfi hadisələr.
Hormon Dəyişiklikləri: Hamiləlik, doğum sonrası dövr, menopauza və tiroid problemləri kimi hormonal dəyişikliklər.
Diaqnoz
Depressiyanın diaqnozu tibbi müayinə və psixoloji qiymətləndirmə yolu ilə qoyulur. Həkim və ya psixiatr aşağıdakı üsullardan istifadə edərək depressiyanı diaqnoz edə bilər:
Tibbi Tarixçə və Fiziki Müayinə: Həkim tibbi tarixçənizi, ailə tarixçənizi və fiziki vəziyyətinizi qiymətləndirə bilər.
Psixoloji Testlər: Depressiya simptomlarının şiddətini və müddətini müəyyən etmək üçün müxtəlif psixoloji testlər.
Laboratoriya Testləri: Bəzi hallarda, tiroid funksiyası və digər fiziki problemləri araşdırmaq üçün qan testləri tələb oluna bilər.
Müalicə
Depressiyanın müalicəsi fərdi xüsusiyyətlərə və xəstəliyin şiddətinə görə dəyişə bilər. Müalicə variantları aşağıdakılardır:
Psixoterapiya (Danışıq Terapiyası):
Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT): Mənfi düşüncə və davranışları dəyişdirməyə yönəlmiş terapiya.
İnterpersonal Terapiya (IPT): Sosial və şəxsi münasibətlərdəki problemləri həll etməyə yönəlmiş terapiya.
Psixodinamik Terapiya: Keçmiş təcrübələrin və duyğuların araşdırılması və işlənməsi.
Medikamentoz Müalicə:
Antidepressantlar: Selektiv serotonin geri alma inhibitorları (SSRI), serotonin-norepinefrin geri alma inhibitorları (SNRI) və ya digər antidepresan dərmanlar.
Atipik Antidepresanlar: Bupropion və mirtazapin kimi dərmanlar.
Monoamin Oksidaz İnhibitorları (MAOI): Nadirdir, lakin bəzən istifadə edilir.
Alternativ və Tamamlayıcı Müalicələr:
Akupunktur: Depressiya simptomlarını azaltmağa kömək edə bilər.
Yoga və Meditasiya: Stresi azaltmaq və ruh halını yaxşılaşdırmaq üçün.
Dəstək Qrupları: Depressiya yaşayan digər insanlarla təcrübələri paylaşmaq.
Həyat Tərzi Dəyişiklikləri:
Müntəzəm Fiziki Aktivlik: Fiziki məşqlər beyində endorfin səviyyəsini artıraraq ruh halını yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.
Sağlam Diyet: Balanslı və qidalandırıcı bir pəhriz saxlamaq.
Yetərli Yuxu: Kifayət qədər yuxu almaq.
Stressin İdarə Edilməsi: Stress idarəetmə texnikalarını (məsələn, nəfəs məşqləri, meditasiya) tətbiq etmək.
Yardım Axtarmaq
Depressiya şübhəniz varsa və ya əlamətləriniz varsa, mütləq bir mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir. Müalicə ilə depressiya əlamətləri yüngülləşə bilər və həyat keyfiyyəti yaxşılaşa bilər. Yardım axtarmaqdan çəkinməyin və dəstək üçün yaxınlarınızla əlaqə saxlayın.
