1. Valideynlər Nəyə Görə Daha Həssasdır?
✅ Uşaqla ən çox vaxt keçirirlər – Onun gündəlik davranışlarını və kiçik dəyişikliklərini yaxından izləyə bilirlər.
✅ İçgüdü və ana-baba instinkti – Çox vaxt valideynlər instinktiv olaraq bir şeyin qaydasında olmadığını hiss edirlər.
✅ Digər uşaqlarla müqayisə edirlər – Uşağının yaşıdlarına uyğun inkişaf edib-etmədiyini dərk edirlər.
💡 Əgər uşağınızın inkişafı ilə bağlı narahatlığınız varsa, bunu ciddi qəbul etməyiniz vacibdir!
2. Hər Uşaq Fərqli İnkişaf Edir, Amma Bəzi Mərhələlər Müəyyən Yaşlarda Gözlənilir
Həqiqətən də hər uşaq öz tempində inkişaf edir, lakin müəyyən yaş mərhələlərində gözlənilən bacarıqlar mövcuddur.
YaşGözlənilən İnkişaf Bacarıqları
6 ayGülümsəmək, göz kontaktı qurmaq, səs çıxarmaq, başını sabit saxlamaq
12 ayAdına cavab vermək, sadə jestlər (əl çalmaq, əl sallamaq), bir neçə sadə söz söyləmək
18 ay10-20 söz istifadə etmək, sadə əmrləri yerinə yetirmək
2 yaşİki sözlü cümlələr qurmaq, qısa suallar vermək
3 yaş200-400 söz bilmək, dostları ilə oynamaq, özünü ifadə edə bilmək
4 yaşMürəkkəb cümlələr qurmaq, duyğularını tanımaq və izah edə bilmək
📌 Əgər uşağınız bu mərhələləri gecikmə ilə yaşayırsa və ya bəzi bacarıqları ümumiyyətlə göstərmirsə, inkişaf gecikməsi ola bilər.
3. Hansı Hallarda Narahat Olmaq Lazımdır?
🚩 Nitq və ünsiyyət problemləri
12 ayına qədər "mama", "baba" və ya sadə səsləri çıxarmırsa.
18 ayına qədər 10-dan çox söz demirsə.
2 yaşına qədər iki sözlü ifadələr istifadə etmirsə ("su ver", "mən getdim").
Göz kontaktı qurmaqdan qaçırsa və ya adını çağıranda cavab vermirsə.
🚩 Motor bacarıqlarında gecikmə
6 ayına qədər başını dik saxlaya bilmirsə.
9 ayına qədər otura bilmirsə.
12 ayına qədər ayaqda durmağa çalışmırsa.
18 ayına qədər müstəqil yerimirsə.
🚩 Sosial və emosional problemlər
Digər uşaqlarla ünsiyyət qurmur, oyunlara maraq göstərmirsə.
Duyğularını ifadə etməkdə çətinlik çəkirsə.
Sanki "öz dünyasında" yaşayır və başqalarına reaksiya vermirsə.
🚩 Davranış problemləri
Həddindən artıq aqressiv və ya narahatdırsa.
Diqqət çəkmək üçün özünə və ya başqalarına zərər verən davranışlar edirsə.
Rutini pozulduqda və ya yeni vəziyyətlərdə həddindən artıq stress keçirirsə.
📌 Əgər bu əlamətlərdən bir neçəsini müşahidə edirsinizsə, ətrafınızdakıların "normaldır" dediyinə baxmayaraq mütəxəssis məsləhəti almaq vacibdir.
4. Əgər Ətrafınızdakı İnsanlar "Normaldır" Deyirsə, Necə Davranmalısınız?
🔹 1. Narahatlığınızı Ciddi Qəbul Edin
Siz övladınızı ən yaxşı tanıyırsınız.
Əgər inkişaf gecikməsi ilə bağlı instinktiniz varsa, mütəxəssisə müraciət etməkdən çəkinməyin.
🔹 2. Dəqiq Müşahidələr Aparın və Qeydlər Tutun
Uşağınızın hansı davranışlarını fərqli hiss etdiyinizi yazın.
Hər hansı gecikməni və ya fərqliliyi videoya çəkin və ya tarixlə qeyd edin.
🔹 3. Mütəxəssis Görüşü Alın
Pediatr, uşaq psixoloqu, loqoped və ya inkişaf terapevti ilə məsləhətləşin.
Mütəxəssis dəyərləndirməsi uşağınızın inkişaf səviyyəsini daha dəqiq müəyyən edə bilər.
🔹 4. Gecikmiş Müdaxilənin Risklərini Anlayın
"Böyüdükcə düzələr" yanaşması bəzən təhlükəlidir.
Əgər həqiqətən bir inkişaf gecikməsi varsa, erkən müdaxilə müalicənin və inkişafın daha effektiv olmasını təmin edər.
📌 Əgər bir problem yoxdursa, mütəxəssisdən “hər şey qaydasındadır” cavabını almaq da sizi rahatlaşdıracaq.
5. Mütəxəssisə Müraciət Etməyin Faydaları
✅ Erkən aşkarlama və dəstək sayəsində uşağın inkişafı sürətlənir.
✅ Valideynlər uşağına necə kömək edəcəklərini daha yaxşı bilirlər.
✅ Gələcəkdə sosial və akademik problemlərin qarşısı alınır.
✅ Ailədə stress azalır və daha balanslı münasibət yaranır.
✨ Unutmayın: Uşağınızın inkişafı ilə bağlı narahatlığınızı diqqətdən kənar qoymayın. Ətrafınızdakıların dediklərinə deyil, öz müşahidələrinizə və mütəxəssis məsləhətlərinə güvənin! 💙
