Adrenal Şişlərin Tipləri
Adrenal şişlər bir neçə fərqli tiplərə ayrılır:
Xoşxassəli Adrenal Şişlər
Adrenal Adenomalar: Adrenal vəzlərin ən çox görülən xoşxassəli şişləridir. Onlar nadir hallarda simptomlara səbəb olur və çox vaxt təsadüfən, başqa problemlər üçün edilən görüntüləmə testlərində aşkar edilir. Əgər hormon istehsal etmirlərsə, müalicə tələb etməyə bilərlər.
Miyelolipoma: Yağ və sümük iliyi toxumasından ibarət nadir xoşxassəli şişlərdir. Adətən simptomsuz olur və təsadüfən aşkar edilir.
Bədxassəli Adrenal Şişlər
Adrenokortikal Karsinoma: Adrenal vəzlərin korteksində (xarici qatında) inkişaf edən nadir bədxassəli şişlərdir. Çox vaxt hormonları həddindən artıq istehsal edir və müxtəlif simptomlara səbəb ola bilər.
Feoxromositoma: Adrenal medullada (iç qatında) yaranan və katexolamin hormonlarını (adrenalin, noradrenalin) ifraz edən şişlərdir. Bu şişlər həm xoşxassəli, həm də bədxassəli ola bilər.
Metastatik Adrenal Şişlər: Adrenal vəzlərdə başqa orqanlardan yayılan (metastaz) xərçəng şişləridir.
Adrenal Şişlərin Simptomları
Adrenal şişlər hormon ifraz edib-etmədiyinə və bədənin hansı hissəsinə təsir etdiyinə bağlı olaraq müxtəlif simptomlara səbəb ola bilər:
Feokromositoma Şişləri:
Yüksək qan təzyiqi (hipertoniya)
Baş ağrısı
Tərləmə
Ürəkdöyünmə (çarpıntı)
Həyəcan və ya panik hücum kimi hisslər
Kortizol İstehsal edən Şişlər (Kuşinq Sindromu):
Yüzdə yuvarlaqlaşma (ay üz)
Qarında yağ yığılması
Zəif əzələlər
Yüksək qan şəkəri (diabet)
Aldosteron İstehsal edən Şişlər (Hiperaldosteronizm):
Yüksək qan təzyiqi
Əzələ zəifliyi və spazmları
Kalium səviyyəsinin aşağı olması (hipokalemiya)
Androgen və Estrogen İstehsal edən Şişlər:
Qadınlarda bədən tüklərinin artması (hirzutizm) və ya kişi tipli xüsusiyyətlərin meydana çıxması
Kişilərdə döşlərin böyüməsi (jinekomasti) və ya cinsi funksiya pozğunluqları
Adrenal Şişlərin Diaqnozu
Adrenal şişlərin diaqnozunda aşağıdakı testlərdən istifadə olunur:
Qan və Sidik Testləri: Hormon səviyyələrini ölçmək üçün.
Görüntüləmə Testləri:
Kompyuter Tomoqrafiyası (KT) və ya Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası (MRT): Şişin ölçüsünü, formasını və yayılmasını müəyyən etmək üçün.
Biopsiya: Şişin xoşxassəli və ya bədxassəli olduğunu müəyyən etmək üçün toxuma nümunəsi götürülməsi (lakin nadir hallarda tətbiq edilir).
Adrenal Şişlərin Müalicəsi
Müalicə şişin növünə, ölçüsünə, bədxassəli olub-olmamasına və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə bağlıdır:
Cərrahi Müdaxilə:
Adrenalektomiya: Adrenal vəzin və ya şişin cərrahi yolla çıxarılması ən çox istifadə edilən müalicə üsuludur. Xoşxassəli şişlərdə və erkən mərhələli bədxassəli şişlərdə istifadə edilir.
Dərman Müalicəsi:
Feokromositoma və Kuşinq sindromu kimi şişlərdə hormon ifrazını nəzarət altında saxlamaq üçün dərmanlar istifadə edilə bilər.
Şüa və Kimyəvi Müalicə:
Bədxassəli şişlərdə (xüsusən metastatik hallarda) tətbiq edilə bilər.
Müşahidə:
Kiçik, simptom verməyən və hormon ifraz etməyən xoşxassəli şişlərdə sadəcə mütəmadi müşahidə aparıla bilər.
Adrenal şişlər ciddi nəticələrə səbəb ola biləcəyi üçün vaxtında diaqnoz və müalicə çox önəmlidir. Əgər konkret bir mövzu haqqında daha çox məlumat istəsəniz, mənə bildirin.
