Ağciyər filmi (radioloji terminologiyada ağciyər rentgeni və ya göğüs rentgeni) ağciyərlərin, ürəyin və digər döş qəfəsi strukturlarının görüntülənməsi üçün istifadə edilən bir tibbi testdir. Bu üsul ağciyərdə və döş qəfəsində yaranan xəstəlikləri aşkar etmək, diaqnoz qoymaq və müalicə prosesini izləmək üçün geniş istifadə edilir. Ağciyər rentgeni bədənin müəyyən bir sahəsindən keçən rentgen şüalarının təsviri ilə alınır və bu, ağciyərlərin içində və ətrafında olan toxumaların vəziyyətini qiymətləndirməyə kömək edir.

21 oktyabr 2024

Ağciyər filminin məqsədləri

Ağciyər rentgeni bir çox tibb vəziyyətlərinin aşkarlanması və izlənməsi üçün istifadə edilir. Ağciyər filmi aşağıdakı hallarda tətbiq oluna bilər:

Ağciyər xəstəliklərinin diaqnozu:

Pnevmoniya: Ağciyər infeksiyasının diaqnozu və müalicəsini izləmək üçün rentgen istifadə edilə bilər. Ağciyər toxumalarında iltihab və ya maye yığılması ağciyər filmində görünə bilər.

Xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi (KOAH): Xroniki ağciyər xəstəlikləri (bronxit, amfizem və s.) diaqnozunda ağciyər rentgeni vacibdir.

Ağciyər xərçəngi: Rentgen xərçəng şişlərini və ya toxuma qeyri-müntəzəmliyini göstərməyə kömək edə bilər.

Ağciyər vərəm: Vərəm infeksiyasının ağciyərdə yayılması və təsirlərini aşkar etmək üçün istifadə edilir.

Ağciyərdə maye yığılması: Plevral efüziya (ağciyərlərin ətrafında maye toplanması) və ya ağciyər ödemi (ürək problemlərindən qaynaqlanan ağciyər toxumalarında maye yığılması) kimi vəziyyətlər aşkar edilə bilər.

Ürək və damar xəstəlikləri:

Kardiomeqaliya (ürək böyüməsi): Rentgen ürəyin ölçüsünün artdığını və ya maye toplanmasını göstərir, bu da ürək-damar xəstəliklərinin əlaməti ola bilər.

Aortanın genişlənməsi: Aorta damarının genişlənməsi və ya yırtılması kimi təhlükəli halları aşkarlamaq mümkündür.

Döş qəfəsi travmaları: Döş qəfəsi travmaları və ya qəza sonrası qabırğa sınıqları və ya ağciyərin zədələnməsi aşkar edilə bilər.

Tənəffüs problemlərinin səbəblərinin araşdırılması:

Xroniki öskürək, nəfəs darlığı, təngnəfəslik və ya sinə ağrısı kimi şikayətlərin səbəblərini araşdırmaq üçün istifadə edilir.

Cərrahiyyə və müalicə sonrası izləmə: Ağciyər əməliyyatı, döş qəfəsi əməliyyatı və ya hər hansı bir tibbi prosedurdan sonra vəziyyəti izləmək məqsədilə də ağciyər filmi çəkilə bilər.

Ağciyər rentgeninin aparılma prosesi

Ağciyər filmi çəkmək sürətli və ağrısız bir prosedurdur. Aşağıdakı addımlar adətən izlənilir:

Hazırlıq: Xəstə rentgen üçün müəyyən bir hazırlaşmaya ehtiyac duymur, ancaq metal aksesuarlar (zəncirlər, sırğalar və s.) çıxarılmalıdır, çünki metal obyektlər rentgen şüalarının keçməsinə mane ola bilər.

Rentgen aparatı qarşısında duruş: Rentgen şüaları döş qəfəsindən keçərək ağciyərlərin görüntülərini təmin etmək üçün müəyyən bir duruşda dayanmaq və ya oturmaq tələb olunur. Adətən xəstə ayaq üstə dayanaraq və ya uzanaraq rentgen aparatının qarşısında durur.

Rentgen şüalarının tətbiqi: Texnik ağciyər filmini çəkmək üçün rentgen şüalarını göndərir və bu şüalar ağciyərdən keçərək görüntü yaradır. Bu görüntü kompüterdə və ya film üzərində çəkilir.

Təsvirlərin əldə olunması: Proses bir neçə saniyə çəkir və çox vaxt xəstə bir nəfəs dərinliyi alaraq qısa müddət nəfəsini tutmalıdır. Bu, rentgen görüntüsünün daha dəqiq olmasına kömək edir.

Şüalanmanın dozası: Rentgen şüaları çox aşağı səviyyəli şüalanma tətbiq edir, buna görə də təhlükəsizdir. Ancaq hamiləlik zamanı və ya xüsusi tibbi vəziyyətlərdə həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.

Ağciyər filmində nələr görünür?

Ağciyər rentgeni zamanı çəkilən görüntü, ağciyərlərin və döş qəfəsinin vəziyyəti haqqında çox məlumat verir. Aşağıdakılar rentgen filmində görünə bilər:

Ağciyər toxumaları: Normal ağciyər toxumaları rentgendə tünd rəngli görünür, çünki içərisi hava ilə doludur və rentgen şüaları asanlıqla ağciyərdən keçə bilir. Ağciyərlərdə maye və ya kütlə olduqda isə bu, daha açıq rəngdə (ağ ləkələr) görünə bilər.

Ürək: Ürək toxuması rentgen filmində normal olaraq açıq rəngdə görünür. Ürəyin ölçüsü və forması ilə bağlı hər hansı bir dəyişiklik rentgen vasitəsilə aşkarlana bilər.

Qabırğalar və döş qəfəsi sümükləri: Rentgen filmi qabırğaların və sümüklərin vəziyyətini göstərir. Qabırğa sınıqları, deformasiyalar və ya digər problemlər rentgen vasitəsilə görülə bilər.

Ağciyərin ətrafındakı strukturlar: Plevra (ağciyəri örtən təbəqə), ağciyər damarları və bronxlar kimi strukturlar da rentgen filmində görünür.

Fövqəladə hallar: Ağciyərdə kütlələr, qovuq əmələ gəlmələri, iltihablı bölgələr və ya sətəlcəm (pnevmoniya) kimi xəstəliklər diaqnoz edilə bilər.

Ağciyər rentgeninin üstünlükləri və məhdudiyyətləri

Üstünlükləri:

Sürətli və asan tətbiq: Ağciyər rentgeni qısa müddət ərzində çəkilir və çox vaxt xəstəxanada və ya klinikada dərhal yerində aparıla bilər.

Diaqnozda faydalıdır: Ağciyər xəstəliklərini aşkar etmək və təqib etmək üçün çox faydalıdır.

Az şüalanma riski: Ağciyər rentgeni çox aşağı dozada şüalanma tətbiq edir və təhlükəsizdir.

Məhdudiyyətləri:

Məhdud detallar: Ağciyər filmində bəzi daha incə detalları və ya kiçik problemləri görmək çətin ola bilər. Bu halda həkimlər daha dəqiq görüntüləmə üsullarına (məsələn, kompüter tomoqrafiyası - KT) müraciət edə bilərlər.

Hamiləlik zamanı risklər: Hamilə qadınlar rentgen şüalarına məruz qalmamaq üçün ağciyər rentgeni çəkməkdən əvvəl həkimlə məsləhətləşməlidirlər. Rentgen təcili tibbi vəziyyətlərdə çəkilməlidirsə, qoruyucu örtüklər istifadə edilə bilər.

Nəticə

Ağciyər filmi, ağciyər və döş qəfəsi problemlərinin diaqnozu və izlənməsi üçün effektiv, sürətli və geniş istifadə edilən bir testdir. Bu üsul ciddi xəstəliklərin erkən mərhələdə aşkarlanmasına və effektiv müalicənin başlanmasına kömək edə bilər. Rentgen çəkdirmədən əvvəl hər hansı bir tibbi vəziyyətlə bağlı həkiminizlə məsləhətləşmək vacibdir.