Artrozun Səbəbləri
Yaşlanma:
Yaş artdıqca oynaq qığırdaqları aşınır və zədələnir.
Zədə və Travmalar:
Keçmişdə alınan zədələr və travmalar oynaq qığırdağının aşınmasını sürətləndirə bilər.
Genetik Meyillilik:
Ailə tarixi olanlarda artroz riski daha yüksəkdir.
Piylənmə:
Artıq çəki oynaqlara əlavə yük yükləyərək qığırdaqların aşınmasını sürətləndirir.
Yüksek Təkrarlanan Hərəkətlər:
İdman və ya iş zamanı təkrarlanan hərəkətlər oynaqlara əlavə stress yükləyir.
Qığırdaq Anomaliyaları:
Doğuşdan gələn və ya sonradan yaranan qığırdaq struktur problemləri.
Artrozun Əlamətləri
Ağrı: Oynaqda və ya ətrafında ağrı, xüsusilə hərəkət zamanı və ya günün sonuna doğru.
Sərtlik: Oynaqda xüsusilə səhər saatlarında və ya uzun müddət hərəkətsiz qaldıqdan sonra sərtlik.
Hərəkət Məhdudiyyəti: Oynağın tam hərəkət edə bilməməsi.
Qığırdaq Səsi: Hərəkət zamanı sümüklərin sürtünməsi nəticəsində yaranan xırçıldayan səslər.
Şişkinlik və Qızartı: Oynaqda şişkinlik və bəzən qızartı.
Deformasiya: Oynaqda zamanla yaranan struktur dəyişikliklər və deformasiyalar.
Artrozun Diaqnozu
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə:
Həkim xəstənin tibbi tarixini və əlamətlərini qiymətləndirir.
Oynağın hərəkətliliyini, sərtliyini və ağrını yoxlayır.
Görüntüləmə Testləri:
Rentgen: Oynaqdakı qığırdaq zədələnmələrini və sümük dəyişikliklərini qiymətləndirmək üçün.
MRT (Magnetik Rezonans Tomoqrafiyası): Yumşaq toxuma və qığırdaq zədələnmələrini daha ətraflı qiymətləndirmək üçün.
Laboratoriya Testləri:
Oynaq mayesinin analizi və qan testləri bəzi hallarda artrozun digər oynaq xəstəliklərindən ayırd edilməsinə kömək edə bilər.
Artrozun Müalicəsi
Konservativ Müalicə:
Ağrı Kəsicilər və İltihab Əleyhinə Dərmanlar: NSAID'lər və asetaminofen ağrını və iltihabı idarə etmək üçün.
Fiziki Terapiya: Əzələ gücünü və hərəkət aralığını artırmaq üçün xüsusi məşqlər.
Ortopedik Dəstəklər: Oynaqları qorumaq və dəstəkləmək üçün breyslər və ya xüsusi ayaqqabılar.
Pəhriz və Çəki İdarəsi: Artıq çəkini azaltmaq və oynaqların yükünü azaltmaq üçün sağlam qidalanma.
İnvaziv Müdaxilələr:
Kortikosteroid İnyeksiyaları: Oynaqda iltihabı və ağrını azaltmaq üçün.
Hialuronik Asid İnyeksiyaları: Oynaq mayesinin yağlanmasını və hərəkətliliyini artırmaq üçün.
Cərrahi Müdaxilə:
Artroskopiya: Zədələnmiş qığırdaq və ya sümük parçalarının çıxarılması.
Osteotomiya: Sümüyün yenidən düzəldilməsi və oynaq yükünün yenidən paylanması.
Oynaq Əvəzetmə: Şiddətli hallarda zədələnmiş oynağın protezlə əvəz edilməsi.
Qarşısının Alınması
Sağlam Yaşam Tərzi:
Sağlam qidalanma, müntəzəm fiziki fəaliyyət və normal çəki saxlamaq.
Zədə riskini azaltmaq üçün düzgün texnikalarla idman və iş fəaliyyətləri.
Erkən Müdaxilə:
Oynaq ağrısı və sərtliyi hiss etdikdə vaxtında həkimə müraciət etmək və lazımi müalicəni almaq.
Düzgün Ayaqqabı Seçimi:
Oynaqları dəstəkləyən və qoruyan ayaqqabılar geyinmək.
Artroz ciddi bir vəziyyət ola bilər, lakin erkən diaqnoz və müalicə ilə vəziyyətin idarə edilməsi və həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması mümkündür. Əlamətlər hiss etdiyiniz zaman bir mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
