Aşağı Qan Şəkərinin (Hipoglisemiyanın) Əlamətləri
1. Erkən Əlamətlər
Bunlar qan şəkərinin azaldığını göstərən ilkin siqnallardır:
Ürək döyüntüsünün artması (Taxikardiya):
Qan şəkərinin azalmasına cavab olaraq bədən adrenalini artırır.
Titreme və zəiflik hissi:
Bədən enerji çatışmazlığına reaksiya verir.
Tərləmə:
Xüsusilə aln və avuç içində soyuq tərləmə.
Aclıq hissi:
Təcili qida ehtiyacı hiss olunur.
Baş dönməsi:
Qanda qlükoza səviyyəsinin aşağı olması beyinə təsir edir.
2. Orta Dərəcəli Əlamətlər
Qan şəkəri daha da azalarsa:
Yorğunluq və zəiflik:
Enerji çatışmazlığı səbəbilə fiziki və zehni yorğunluq.
Baş ağrısı:
Beyinə kifayət qədər enerji çatmadıqda meydana gələ bilər.
Konsentrasiya çətinliyi:
Beyin fəaliyyətində pozğunluq, diqqət və düşünmə qabiliyyətinin azalması.
Sinirlik və əsəbilik:
Hipoglisemiya zamanı əhval dəyişiklikləri.
Sürətli nəfəsalma:
Bədən oksigen ehtiyacını artırır.
3. Şiddətli Əlamətlər
Qan şəkəri çox aşağı düşdükdə ciddi simptomlar ortaya çıxa bilər:
Qıcolmalar:
Sinir sisteminə təsir nəticəsində baş verir.
Bilinç bulanıqlığı və qarışıqlıq:
Qlükoza çatışmazlığı beynin normal fəaliyyətini pozur.
Hușun itməsi (qəfləti yıxılma):
Beyinə kifayət qədər enerji çatmaması nəticəsində baş verir.
Huşsuzluq və koma:
Müalicə olunmayan şiddətli hipoglisemiya həyati təhlükə yarada bilər.
Aşağı Qan Şəkərinin Səbəbləri
Diabetlə Əlaqəli Səbəblər:
Doza həddindən artıq insulin və ya şəkərsalıcı dərman qəbul etmək.
Yemək vaxtının gecikməsi və ya yeməmək.
Fiziki fəaliyyətin qəfil artması.
Qida və Pəhrizlə Əlaqəli Səbəblər:
Yeterli karbohidrat istehlak etməmək.
Alkoqol istehlakı.
Hormon Pozğunluqları:
Adrenal və ya hipofiz vəzlərinin disfunksiyası.
Xroniki Xəstəliklər:
Qaraciyər və ya böyrək çatışmazlığı.
Aşağı Qan Şəkəri ilə Başa Çıxmaq
1. Təcili Müdaxilə
Şəkərli Qidalar və ya İçkilər:
Təcili olaraq 15-20 qram şəkər ehtiva edən qidalar (məsələn, şəkər, meyvə suyu, bal) qəbul edilməlidir.
Qlükoza Tabletləri:
Əgər mövcuddursa, dərhal istifadə olunmalıdır.
2. Təqib Müdaxiləsi
15 dəqiqə sonra qan şəkəri səviyyəsi yoxlanmalıdır.
Əgər yaxşılaşma yoxdursa, yenidən şəkər qəbul edilməlidir.
3. Şiddətli Hallar
Huşunu itirmə zamanı:
Qlükagon iynəsi vurulmalı və dərhal tibbi yardım çağırılmalıdır.
Təcili Tibbi Yardım:
Koma və ya qıcolmalar zamanı təxirəsalınmaz yardım vacibdir.
Hipoglisemiyadan Qorunma Yolları
Qidalanma Nəzarəti:
Mütəmadi olaraq balanslı yemək yeyin və ara payları unutmayın.
Dərmanların Dozasını Yoxlayın:
İnsulin və ya şəkərsalıcı dərmanların düzgün dozada istifadə edilməsinə diqqət yetirin.
Fiziki Aktivlik:
İdman edərkən əlavə karbohidrat qəbul etməyi planlaşdırın.
Alkoqol İstifadəsini Məhdudlaşdırın:
Alkoqol qəbulunu azaldın və boş mədədə içməyin.
Qan Şəkəri Nəzarəti:
Diabet xəstələrinə qan şəkərini mütəmadi yoxlamaq tövsiyə edilir.
Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?
Hipoglisemiya simptomları tez-tez baş verirsə.
Təcili müdaxilələr nəticə vermirsə.
Qan şəkəri çox tez-tez həddindən aşağı düşürsə.
Nəticə
Aşağı qan şəkəri vaxtında müdaxilə olunmasa ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Hipoglisemiya simptomlarını anlamaq və sürətli reaksiya göstərmək vacibdir. Diabet xəstələri üçün qan şəkərinin müntəzəm monitorinqi və həkimlə məsləhətləşmək vəziyyətin idarə olunmasında əsas rol oynayır.
