Bağırsaq Kütləsinin Əlamətləri
Bağırsaq kütləsinin əlamətləri kütlənin ölçüsünə, yerləşdiyi yerə və növünə bağlı olaraq dəyişir. Əksər hallarda erkən mərhələdə simptomlar görünməyə bilər.
Ümumi əlamətlər:
Bağırsaq vərdişlərinin dəyişməsi:
Qəbizlik və ya ishal.
Nəcisin incəlməsi (bağırsağın daralması səbəbindən).
Qarında narahatlıq və ya ağrı:
Qarının müxtəlif bölgələrində davamlı və ya dövri ağrılar.
Rektal qanaxma:
Nəcisdə qan (parlaq qırmızı və ya tünd rəngdə).
Həddindən artıq qaz və şişkinlik.
Çəki itkisi:
Səbəbsiz arıqlama.
Ümumi zəiflik və yorğunluq:
Xroniki qan azlığından qaynaqlanan simptomlar.
Nəcisdə selik:
Bağırsaqda kütlənin mövcudluğuna işarə ola bilər.
Bağırsaq tıxanıqlığı:
Şiddətli qarın ağrısı, qaz çıxarmaqda çətinlik və qusma (kütlə böyük olduqda).
Bədxassəli kütlə əlamətləri:
Qanaxmanın daha çox olması.
Dəridə sarılıq (kütlə bağırsağın digər orqanlara yayılması zamanı).
Artan və davamlı qarın ağrısı.
Bağırsaq Kütləsinin Diaqnozu
Bağırsaq kütləsini diaqnoz etmək üçün müxtəlif testlər və prosedurlar həyata keçirilir:
Fiziki müayinə:
Qarın əzələlərində hər hansı sərtlik və ya ağrı yoxlanılır.
Laborator testlər:
Qan analizi:
Qan azlığı (anemiya) və ya infeksiya əlamətlərini aşkar etmək.
Nəcisdə gizli qan testi:
Nəcisdə mikroskopik qan izlərini yoxlamaq.
Endoskopik müayinə:
Kolonoskopiya: Bağırsaq divarını birbaşa vizuallaşdıraraq kütlələri və ya polipləri müəyyən etmək.
Biopsiya: Şübhəli toxumadan nümunə götürülərək bədxassəli olub-olmadığını yoxlamaq.
Görüntüləmə üsulları:
KT və MRT: Bağırsaqda kütlənin ölçüsünü və yayılmasını müəyyən etmək üçün.
Ultrasəs: Bağırsaq tıxanıqlığını və ya maye yığılmasını yoxlamaq üçün.
PET skan: Kütlənin digər orqanlara metastaz edib-etmədiyini aşkar etmək.
Bağırsaq Kütləsinin Müalicəsi
Müalicə kütlənin növünə (xoşxassəli və ya bədxassəli), ölçüsünə və yerləşdiyi yerə əsaslanır.
1. Xoşxassəli Kütlələrin Müalicəsi
Polipektomiya:
Kiçik poliplər kolonoskopiya zamanı çıxarıla bilər.
Laparoskopik Cərrahiyyə:
Böyük polipləri və ya xoşxassəli şişləri çıxarmaq üçün minimal invaziv üsul.
Diyet və Həyat Tərzi Dəyişiklikləri:
Liflə zəngin qidalar qəbul edərək bağırsaq funksiyasını yaxşılaşdırmaq.
2. Bədxassəli Kütlələrin Müalicəsi
Cərrahi Müdaxilə:
Xərçəngli kütlə çıxarılır. Əgər bağırsaq tıxanıqlığı varsa, bağırsağın bir hissəsi kəsilə bilər (rezeksiya).
Kimyaterapiya:
Xərçəng hüceyrələrinin məhv edilməsi üçün dərman müalicəsi.
Xərçəng yayılıbsa, kimyaterapiya əsas müalicə üsulu ola bilər.
Radioterapiya:
Bədxassəli kütlələrin ölçüsünü kiçiltmək üçün.
Hədəfli terapiya:
Xüsusi molekulyar hədəfləri məhv edən dərmanlarla müalicə.
İmmunoterapiya:
İmmunitet sisteminin xərçəng hüceyrələrinə qarşı gücləndirilməsi.
3. Paliativ Müalicə:
Xərçəngin irəliləmiş mərhələlərində ağrını və narahatlığı azaltmaq üçün simptomatik müalicə.
Bağırsaq Kütlələrinə Qarşı Profilaktik Tədbirlər
Düzgün qidalanma:
Liflə zəngin qidalar (tərəvəz, meyvə, tam taxıllar) qəbul edin.
Qızardılmış və işlənmiş qidalardan çəkinin.
Müntəzəm müayinələr:
50 yaşdan sonra kolonoskopiya müayinələri tövsiyə olunur.
Yüksək riskli şəxslərdə daha erkən müayinələr aparılmalıdır.
Aktiv həyat tərzi:
Fiziki fəaliyyət bağırsaq sağlamlığını artırır və xərçəng riskini azaldır.
Siqaret və spirtin azaldılması:
Bu maddələr bağırsaq xərçənginə səbəb ola biləcək faktorlardandır.
Nəticə
Bağırsaq kütlələri erkən mərhələdə aşkarlanarsa, müalicə çox effektiv ola bilər. Əgər qarında narahatlıq, nəcisdə qan və ya bağırsaq vərdişlərində dəyişiklik kimi əlamətlər müşahidə olunursa, dərhal həkimə müraciət edin. Müntəzəm yoxlamalar və sağlam həyat tərzi bağırsaq kütlələrinin qarşısını almaqda və erkən diaqnozda böyük rol oynayır.
