Baş Beyni Zədələri
Səbəbləri
Travmatik Hadisələr: Yol qəzaları, düşmələr, idman zədələri və zorakılıq nəticəsində baş verən travmalar.
Zərbələr və Çarpma: Başın sərt səthə vurulması və ya kəllə-beyin travması.
Penetran Yaralanmalar: Güllə və ya digər kəsici alətlərin başa nüfuz etməsi.
Növləri
Sarsıntı (Konkuziya): Beyin sarsıntısı və ya titrəməsi nəticəsində baş verir, adətən şüur itkisi olmadan qısa müddətli nevroloji pozğunluqlar yaradır.
Kontuziya: Beyin toxumasının zədələnməsi və ya əzilməsi, adətən qanama ilə müşahidə olunur.
Diffuz Axonal Yaralanma: Beyin hüceyrələrinin sinir liflərinin qopması və ya cırılması nəticəsində baş verir.
Hematoma: Beyində və ya beyin ətrafındakı qan yığıntıları. Epidural, subdural və ya intrakraniyal hematoma ola bilər.
Əlamətləri
Şüur itkisi və ya huşsuzluq
Baş ağrısı və baş gicəllənməsi
Bulantı və qusma
Yaddaş itkisi və qarışıqlıq
Görmə və ya eşitmə problemləri
Bədən zəifliyi və ya iflic
Qıcolmalar
Davranış və şəxsiyyət dəyişiklikləri
Onurğa Beyni Zədələri
Səbəbləri
Travmatik Hadisələr: Yol qəzaları, düşmələr, idman zədələri və zorakılıq nəticəsində onurğa beyninin zədələnməsi.
Penetran Yaralanmalar: Güllə və ya digər kəsici alətlərin onurğa beyinə nüfuz etməsi.
Növləri
Tam Zədələr: Onurğa beyninin tam olaraq zədələnməsi nəticəsində hərəki və hissiyat funksiyalarının itirilməsi.
Qismən Zədələr: Onurğa beyninin qismən zədələnməsi nəticəsində bəzi hərəki və hissiyat funksiyalarının qorunması.
Əlamətləri
Hərəkət itkiləri və ya iflic
Hissiyat itkisi və ya uyuşma
Sidik və nəcis saxlaya bilməmə
Cinsi funksiyalarda pozulmalar
Ağrı və ya digər anormal hissiyatlar
Əzələ zəifliyi və ya spazmlar
Diaqnostika
Baş Beyni Zədələri
Neyroloji Müayinə: Sinir sisteminin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün.
MRT (Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası): Beyin strukturlarını və zədələri detallı şəkildə göstərir.
KT (Kompüter Tomoqrafiyası): Beyindəki qanamalar və struktur anomaliyaları müəyyən etmək üçün.
EEG (Elektroensefaloqramma): Beynin elektrik fəaliyyətini ölçmək üçün.
Onurğa Beyni Zədələri
Neyroloji Müayinə: Sinir sisteminin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün.
MRT: Onurğa beyni və ətraf strukturlarını detallı şəkildə göstərir.
KT: Onurğa beyni kanalı və ətraf strukturlarını göstərir.
Mieloqrafiya: Onurğa beyni kanalının rentgen görüntüləri ilə müayinə edilməsi.
Müalicə
Baş Beyni Zədələri
Dərmanlar: Ağrı kəsicilər, antiinflamatuar dərmanlar və qıcolmaların qarşısını alan dərmanlar.
Cərrahi Müdaxilə: Beyindəki qanamaları aradan qaldırmaq və ya təzyiqi azaltmaq üçün.
Reabilitasiya: Fiziki terapiya, ergoterapiya və nitq terapiyası vasitəsilə funksional bacarıqların bərpası.
Onurğa Beyni Zədələri
Dərmanlar: Ağrı kəsicilər, antiinflamatuar dərmanlar və əzələ spazmlarını aradan qaldıran dərmanlar.
Cərrahi Müdaxilə: Onurğa beynindəki zədələri düzəltmək və ya təzyiqi azaltmaq üçün.
Reabilitasiya: Fiziki terapiya, ergoterapiya və digər reabilitasiya metodları ilə funksional bacarıqların bərpası.
Reabilitasiya və Dəstək
Fiziki Terapiya: Hərəkət qabiliyyətini və əzələ gücünü artırmaq üçün.
Ergoterapiya: Gündəlik fəaliyyətləri daha asan yerinə yetirmək üçün.
Psixoloji Dəstək: Emosional və psixoloji dəstək, stress və anksiyetenin idarə edilməsi üçün.
Sosial Dəstək: Ailə və dostların dəstəyi və peşəkar məsləhət.
Nəticə
Baş və onurğa beyni zədələri ciddi nəticələrə səbəb ola bilən vəziyyətlərdir, lakin erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə bu vəziyyətlərlə mübarizə aparmaq mümkündür. Əgər hər hansı bir narahatlıq və ya sualınız varsa, dərhal tibbi yardım almaq və mütəxəssis məsləhəti almaq vacibdir.
4o
