Səbəbləri
Disk yırtıqlarının bir çox səbəbi ola bilər:
Yaşlanma: Disklərin elastikliyini və su tərkibini itirməsi.
Travmalar: Qəzalar, düşmələr və ya idman zədələri.
Ağır Yük Qaldırma: Düzgün texnika istifadə etmədən ağır yük qaldırma.
Genetik Yatkınlıq: Ailədə disk yırtığı keçmişi olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
Zəif Əzələ Tonusu: Zəif qarın və bel əzələləri onurğa sütununa dəstək vermir.
Pis Duruş: Uzun müddət davam edən yanlış duruş və oturma pozası.
Simptomlar
Disk yırtıqlarının simptomları yırtığın yerinə və sinirlərə təzyiq səviyyəsinə bağlı olaraq dəyişə bilər:
Bel Disk Yırtığı
Ağrı: Beldən başlayaraq bud, baldır və ayağa yayılan ağrı (sciatica).
Uyuşma və Qaralma: Ayaqda və barmaqlarda uyuşma və qaralma.
Əzələ Zəifliyi: Ayaqda və ayaq barmaqlarında zəiflik.
Hərəkət Məhdudiyyəti: Bel hərəkətlərində məhdudiyyət və ağrı ilə hərəkət etmə.
Boyun Disk Yırtığı
Ağrı: Boyundan başlayaraq çiyin, qol və barmaqlara yayılan ağrı.
Uyuşma və Qaralma: Qolda və barmaqlarda uyuşma və qaralma.
Əzələ Zəifliyi: Çiyin, qol və barmaqlarda zəiflik.
Hərəkət Məhdudiyyəti: Boyun hərəkətlərində məhdudiyyət və ağrı ilə hərəkət etmə.
Diaqnoz
Disk yırtıqlarının diaqnozu üçün bir neçə üsuldan istifadə edilir:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Xəstənin simptomları və tibbi tarixi haqqında məlumat.
Görüntüləmə Texnikaları: MRI, CT skan və ya X-ray ilə disklərin və sinir köklərinin vəziyyətini qiymətləndirmək.
Sinir Keçiricilik Testləri: Elektromiyografi (EMG) və sinir keçiricilik sürəti (NCS) testləri sinir zədələnməsini qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər.
Müalicə
Disk yırtıqlarının müalicəsi səbəbinə və şiddətinə bağlı olaraq dəyişə bilər:
Dərman Müalicəsi
Ağrı Kəsicilər və Antiinflamatuar Dərmanlar: İbuprofen, naproksen və ya parasetamol kimi dərmanlar.
Əzələ Gevşedicilər: Əzələ gərginliyini azaltmaq üçün.
Kortikosteroid İnjeksiyaları: Şiddətli ağrı və iltihab halında epidural steroid injeksiyaları.
Fiziki Terapiya
Gərmə və Gücləndirici Məşqlər: Bel və boyun əzələlərinin gücləndirilməsi və gərilməsi üçün məşqlər.
Manual Terapiya: Fizioterapist tərəfindən edilən manual manipulyasiyalar və mobilizasiya.
Ultrason və Elektrostimulyasiya: Ağrının və iltihabın azalmasına kömək edə bilər.
Alternativ və Əlavə Müalicələr
Masaj Terapiyası: Əzələ gərginliyini və ağrını azaltmaq.
Akupunktur: Bəzi insanlarda ağrının azalmasına kömək edə bilər.
Cərrahi Müdaxilə: Müalicənin təsirsiz olduğu hallarda disk yırtığını düzəltmək üçün cərrahi müdaxilələr.
İntervensional Müalicələr
Epidural Steroid İnjeksiyaları: İltihabı və ağrını azaltmaq üçün.
Nukleoplasti: Radiofrekans enerjisi istifadə edilərək diskin içindəki jel maddənin buxarlanması.
Mikrodiskektomi: Yırtılmış disk materialının mikrocerrahi üsulla çıxarılması.
Profilaktika və Monitorinq
Düzgün Duruş: İşdə və evdə düzgün duruşu təmin etmək.
Erqonomik İş Mühiti: İş yerində erqonomik təlimatlara riayət etmək.
Müntəzəm Fiziki Aktivlik: Onurğa sütununu gücləndirmək və elastikliyi təmin etmək üçün müntəzəm məşqlər.
Çəki İdarəsi: Artıq çəkinin qarşısını almaq və sağlam bir çəki saxlamaq.
Daimi Tibbi Nəzarət: Disk yırtıqlarının vəziyyətini izləmək və müalicə planını tənzimləmək üçün müntəzəm həkim nəzarəti.
Disk yırtıqları ciddi və həyat keyfiyyətini təsir edən bir vəziyyətdir, lakin düzgün diaqnoz və müalicə ilə əlamətlərin idarə edilməsi və həyat keyfiyyətinin artırılması mümkündür. Əgər disk yırtığı simptomları ilə qarşılaşırsınızsa və ya müalicə ilə bağlı suallarınız varsa, ortopedə və ya nevroloqa müraciət etmək vacibdir.
