Boyun Ağrısının Səbəbləri
Boyun ağrısının səbəbləri müxtəlifdir və bir neçə əsas kateqoriyaya bölünə bilər:
Mekanik Səbəblər:
Əzələ Gərginliyi və Sərtlik: Uzun müddət kompüter qarşısında oturmaq, yanlış duruş, mobil cihazların çox istifadəsi ("text neck") kimi səbəblərdən meydana gələ bilər.
Servikal Disk Yırtığı (Herniated Disk): Boyun fəqərələri arasındakı disklərin qabarıqlığı və ya yırtılması sinir köklərinə təzyiq edərək ağrıya və uyuşmaya səbəb ola bilər.
Servikal Spondiloz və Artrit: Boyun oynaqlarında yaşlanma ilə əlaqəli degenerativ dəyişikliklər və osteoartrit.
Servikal Radikulopatiya: Sinir kökü sıxışması nəticəsində boyundan qola yayılan ağrı, uyuşma və zəiflik.
Servikal Miofascial Ağrı Sindromu: Boyun əzələlərində "tetik nöqtələr" kimi adlandırılan həssas nöqtələrin mövcudluğu ilə xarakterizə olunur.
Travmalar və Yaralanmalar:
“Whiplash” Yaralanması: Qəfil baş hərəkətləri nəticəsində meydana gələn boyun əzələlərinin və bağlarının zədələnməsi (avtomobil qəzaları kimi).
İltihabi Vəziyyətlər:
Ankilozan Spondilit: Onurğanın və boyun oynaqlarının iltihabi xəstəliyi.
Romatoid Artrit: Boyun oynaqlarında iltihaba və ağrıya səbəb ola bilən autoimmün xəstəlik.
Daxili Orqan Problemləri:
Bəzi Daxili Xəstəliklər: Boyun ağrısı bəzi hallarda ürək xəstəlikləri, xərçəng və ya infeksiyalarla əlaqəli ola bilər.
Boyun Ağrısının Müalicəsi
Boyun ağrısının müalicəsi, ağrının səbəbinə, şiddətinə və növünə görə fərqlənir. Aşağıda boyun ağrısının müalicəsində istifadə olunan əsas yanaşmalar verilmişdir:
1. Konservativ Müalicə
Ağrı Kəsicilər:
Parasetamol (Asetaminofen): Yüngül və orta şiddətli ağrılar üçün ilk seçimdir.
NSAİİ-lər (İbuprofen, Naproksen): İltihab və ağrını azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
Mio-relaksanlar:
Cyclobenzaprine, Baclofen: Əzələ gərginliyini və spazmı azaltmaq üçün qısa müddətli müalicə kimi istifadə edilə bilər.
Fiziki Terapiya və Reabilitasiya:
Boyun əzələlərini gücləndirmək, duruşu düzəltmək və hərəkət məhdudiyyətini aradan qaldırmaq üçün xüsusi məşqlərdən ibarət fərdi müalicə proqramları. Bu, ağrının şiddətini azaltmağa və təkrarlanmasının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Manuel Terapiya: Chiropraktik və ya osteopatik müalicə; boyun və kürək manipulyasiyası və masaj.
İsti və Soyuq Kompress:
Soyuq Kompress: Kəskin ağrı və iltihabı azaltmaq üçün tətbiq edilə bilər.
İsti Kompress: Əzələləri rahatlaşdırmaq və qan dövranını artırmaq üçün istifadə olunur.
İntervensiya Müalicəsi:
Tetik Nöqtə Enjeksiyaları: Miofascial ağrı sindromu olan xəstələr üçün tetik nöqtələrə steroid və ya anestetik enjeksiyaları.
2. Dərman Müalicəsi
Antidepresanlar:
Trisiklik Antidepressanlar (Amitriptilin): Xroniki boyun ağrısının müalicəsində istifadə edilə bilər.
Serotonin-Norepinefrin Geri Alım İnhibitorları (Duloksetin): Xroniki ağrı və nöropatik ağrılar üçün effektivdir.
Antikonvulsantlar:
Gabapentin və ya Pregabalin: Sinir zədələnməsi nəticəsində yaranan ağrılar üçün istifadə edilə bilər.
Kortikosteroid Enjeksiyaları:
Epidural Steroid Enjeksiyaları: Sinir köklərində iltihab və ağrını azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
3. İntervensiya Prosedurları
Sinir Blokları və ya Radiofrekans Ablasiyası:
Boyun ağrısının müalicəsində sinir blokları və ya sinir denervasiyası (sinir ləğvi) kimi müalicələr.
4. Cərrahi Müalicə
Cərrahi müdaxilə, adətən konservativ müalicələrə cavab verməyən və ya ciddi nevroloji simptomlarla müşayiət olunan xəstələr üçün nəzərdə tutulur:
Diskektomiya və ya Mikrodiskektomiya: Servikal disk yırtığı olan xəstələrdə zədələnmiş disk materialının çıxarılması.
Servikal Füzyon: Onurğa fəqərələrinin birləşdirilməsi əməliyyatı.
5. Alternativ və Dəstəkleyici Müalicələr
Akupunktur: Boyun ağrısını yüngülləşdirmək üçün istifadə edilə bilər.
Massaj Terapiyası: Əzələ gərginliyini və sərtliyini azaltmaq üçün.
Yoga və Pilates: Boyun və kürək əzələlərini gücləndirən və elastikliyini artıran məşqlər.
Boyun Ağrısının Qarşısını Alma Yolları
Düzgün Duruş və Ergonomik Qaydalar:
Uzun müddət oturarkən və ya işləyərkən düzgün duruş qaydalarına riayət etmək. Boyun və kürək dəstəkləyən erqonomik oturacaqlardan istifadə etmək.
Mobil Cihazların İstifadəsi: Telefon və ya tablet istifadə edərkən boynunuzu düzgün mövqedə saxlamaq.
Fiziki Aktivlik və İdman: Boyun və kürək əzələlərini gücləndirən və elastikliyini artıran məşqlər etmək.
Kilo Nəzarəti: Artıq çəki onurğaya əlavə təzyiq yarada bilər, buna görə də sağlam çəki saxlamaq boyun ağrısının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Düzgün Yatış Mövqeyi: Boynu dəstəkləyən uyğun yastıqlar istifadə etmək və yan mövqedə yatmaq.
Nəticə
Boyun ağrısının müalicəsi çoxşaxəlidir və ağrının səbəbinə, növünə və şiddətinə bağlı olaraq fərqlilik göstərə bilər. Konservativ müalicə yanaşmaları bir çox boyun ağrısı xəstəsi üçün effektiv ola bilər, lakin bəzi hallarda intervensiya və ya cərrahi müalicə tələb oluna bilər. Əgər boyun ağrınız davamlıdırsa və ya digər simptomlarla müşayiət olunursa, mütləq bir həkimlə məsləhətləşməyiniz vacibdir.
