Çiyin Ağrılarının Səbəbləri
Çiyin ağrıları müxtəlif səbəblərə bağlı olaraq yaranır. Aşağıda çiyin ağrılarının ən yayılmış səbəbləri verilmişdir:
Əzələ və Bağ Zədələnmələri:
Rotator Manşet Yırtığı: Çiyin oynağını dəstəkləyən rotator manşet əzələlərinin və bağlarının zədələnməsi və ya yırtılması. Bu, tez-tez idmançılar və çiyinlərini təkrarlayan hərəkətlərlə məruz qoyan şəxslərdə rast gəlinir.
Tendinit: Çiyin tendonlarının (bağların) iltihabı. Bu, tez-tez təkrarlanan hərəkətlərdən və ya yüklənmədən qaynaqlanır.
Bursit: Çiyindəki bursaların (maye ilə dolu kisəciklərin) iltihabı. Bu, oynaqda yastıq rolunu oynayan bursaların zədələnməsi və ya həddindən artıq yüklənməsi nəticəsində baş verə bilər.
Çiyin Oynağının Problemləri:
Dondurulmuş Çiyin (Adheziv kapsulit): Çiyin oynağının kapsulunun sərtləşməsi və hərəkətliliyinin azalması nəticəsində çiyin ağrısı və hərəkət məhdudiyyəti ilə xarakterizə olunur.
Çiyin Oynağı Çıxığı: Çiyin oynağının top hissəsi çiyin yuvasından çıxdıqda meydana gəlir. Bu vəziyyət ciddi ağrı və çiyin hərəkətliliyində məhdudiyyət yaradır.
Çiyin Oynağının Osteoartriti: Çiyin oynağının qığırdağının aşınması və iltihablanması nəticəsində yaranan degenerativ xəstəlikdir. Bu vəziyyət yaşla birlikdə və ya zədə sonrası inkişaf edə bilər.
Sinir Problemləri:
Servikal Radikulopatiya (Boyun Sinir Sıxılması): Boyun onurğasında sinir sıxılması və ya qıcıqlanması nəticəsində çiyinə yayılan ağrı.
Braxial Pleksus Zədəsi: Çiyin və qol sinirlərinin zədələnməsi nəticəsində meydana gələn ağrı və uyuşma.
Zədələnmələr və Travmalar:
Çiyin Zədəsi: İdman, düşmə və ya qəza nəticəsində yaranan travmatik çiyin zədəsi.
Çiyin Əzələlərinin Dartılması: Ağır əşyaların qaldırılması, güclü zorlanma və ya yanlış hərəkətlər nəticəsində çiyin əzələlərinin dartılması.
İltihablı Oynaq Xəstəlikləri:
Romatoid Artrit: İmmunitet sisteminin öz oynaqlarına hücum etməsi nəticəsində yaranan otoimmün xəstəlik.
Psoriaz Artriti: Psoriaz xəstələrində görülən bir artrit növü.
Daxili Orqan Xəstəlikləri:
Ürək Problemləri: Bəzi hallarda, infarkt (miokard infarktı) kimi ciddi ürək problemləri çiyin və qola yayılan ağrıya səbəb ola bilər.
Öd Kesesinin Xəstəlikləri: Öd daşı və ya kolesistit kimi bəzi qarın problemləri sağ çiyinə yayılan ağrıya səbəb ola bilər.
Qeyri-Ümumi Səbəblər:
Osteoporoz: Sümük sıxlığının azalması və sümüklərin zəifləməsi çiyin ağrılarına səbəb ola bilər.
Şişlər: Çiyin bölgəsindəki şişlər (xərçəng və ya xoşxassəli kütlələr) də çiyin ağrılarına səbəb ola bilər.
Çiyin Ağrılarının Diaqnostikası
Çiyin ağrılarının diaqnozu üçün müxtəlif müayinə və testlərdən istifadə edilir:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə:
Həkim, xəstənin simptomlarını, ağrının müddətini, hər hansı zədələnmə tarixini və həyat tərzini öyrənir. Fiziki müayinə zamanı çiyinin hərəkət aralığı, gücü və ağrı yerləri qiymətləndirilir.
Görüntüləmə Metodları:
Rentgen: Çiyin sümük strukturlarını qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Maqnetik Rezonans Tomoqrafiya (MRT): Yumşaq toxuma zədələnmələrini (məsələn, rotator manşet yırtığı) və ligament problemlərini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Ultrasonoqrafiya: Çiyin tendinitləri və bursitləri aşkar etmək üçün istifadə edilə bilər.
Bilgisayarlı Tomoqrafiya (BT): Çiyin oynağında detallı görüntüləmə təmin edir və qırıqların qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunur.
Elektromiyoqrafiya (EMG) və Sinir Keçiriciliyi Testləri:
Sinir problemlərini (məsələn, braxial pleksus zədəsi və ya servikal radikulopatiya) qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Laboratoriya Testləri:
Romatoid artrit, infeksiya və ya digər iltihablı xəstəliklərin istisna edilməsi üçün qan testləri aparıla bilər.
Çiyin Ağrılarının Müalicəsi
Çiyin ağrılarının müalicəsi səbəbə və simptomların şiddətinə görə dəyişir. Əsas müalicə üsulları bunlardır:
Farmakoloji Müalicə:
Ağrı Kəsicilər və Antiinflamatuar Dərmanlar: Parasetamol, ibuprofen və ya digər NSAİİ qrupundan dərmanlar ağrını və iltihabı azaltmaq üçün istifadə olunur.
Kortikosteroid İnyeksiyaları: Xüsusilə tendinit, bursit və ya artrit hallarında ağrını və iltihabı azaltmaq üçün birbaşa çiyin oynağına yeridilir.
Mio-relaksanlar: Əzələ spazmını aradan qaldırmaq üçün.
Fiziki Terapiya:
Fizioterapiya və Reabilitasiya: Çiyin hərəkətliliyini, gücünü və funksiyasını bərpa etmək üçün xüsusi məşqlər və texnikalar tətbiq olunur.
Termoterapiya və Ultrasəs: Əzələ spazmı və iltihabı azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
Qeyri-Farmakoloji Yanaşmalar:
Buz və İstilik Tətbiqi: Ağrının və şişkinliyin azaldılması üçün ağrı olan bölgəyə buz və ya isti kompress tətbiq edilə bilər.
Qoruyucu Bandajlama və Ortalar: Çiyin zədələrini dəstəkləmək və hərəkəti məhdudlaşdırmaq üçün istifadə edilir.
Cərrahi Müdaxilə:
Xüsusilə rotator manşet yırtığı, çiyin çıxığı, osteoartrit və ya digər ağır hallarda cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Artroskopiya: Minimal invaziv bir prosedurdur və çiyin oynağının zədələnmiş hissələrinin düzəldilməsi üçün istifadə olunur.
Çiyin Protezi: Çiyin oynağının tamamilə dəyişdirilməsi tələb olunduqda istifadə edilə bilər.
Sinir Blokları: Xroniki ağrı hallarında sinir blokları və ya sinir ablasiyası tətbiq edilə bilər.
Çiyin Ağrılarının Qarşısını Alma Yolları
Düzgün Bədən Pozası və Ergonomik Hərəkətlər: Təkrarlayan hərəkətlərdən və ağır əşyaların yanlış qaldırılmasından çəkinmək.
Gücləndirici və Esnəmə Məşqləri: Çiyin əzələlərini gücləndirmək və elastikliyini artırmaq üçün müntəzəm məşqlər etmək.
Ağır Əşyaların Doğru Qaldırılması: Ağır əşyaları qaldırarkən düzgün texnika tətbiq edin və ani hərəkətlərdən çəkinin.
Fiziki Aktivlik və İstirahət Balansı: Fiziki fəaliyyətlə məşğul olduqdan sonra kifayət qədər istirahət edin və bədəninizi həddindən artıq yükləməkdən çəkinin.
Nəticə
Çiyin ağrıları müxtəlif səbəblərdən meydana gələ bilər və düzgün diaqnoz və müalicə ilə çox vaxt uğurla idarə oluna bilər. Əgər çiyin ağrılarınız uzun müddət davam edirsə və ya hərəkət məhdudiyyəti yaradırsa, bir həkimə müraciət etmək vacibdir. Erkən müdaxilə və düzgün müalicə yanaşması ilə ağrıların qarşısını almaq və ya yüngülləşdirmək mümkündür.
