Diabet Cərrahiyyəsinin Növləri
Mide Bypass Cərrahiyyəsi (Roux-en-Y Gastrik Bypass)
Bu prosedurda, mədə kiçik bir kisəyə çevrilir və bağırsağın bir hissəsi birbaşa bu kisəyə bağlanır. Bu, qida qəbulunu və kalori alımını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Gastrik Sleeve (Mide Küçültmə)
Bu prosedurda, mədənin böyük bir hissəsi çıxarılır, yalnız dar bir boru şəklində bir mədə qalır. Bu da qida qəbulunu azaldır və mədənin kiçilməsini təmin edir.
Duodenal Switch (Biliopankreatik Diversiya ilə Duodenal Switch)
Bu prosedurda, həm mədə kiçildilir, həm də bağırsağın böyük bir hissəsi atlanır. Bu, həm kalori alımını, həm də qida sorulmasını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Laproskopik Ətraf Bant (Laparoskopik Adjustable Gastrik Banding)
Bu prosedurda, mədənin üst hissəsinə tənzimlənən bir bant yerləşdirilir. Bu, mədənin tutumunu azaldaraq daha az qida qəbulunu təmin edir.
Cərrahiyyənin Faydaları
Qan Şəkərinin Nəzarəti: Bariatrik cərrahiyyə tip 2 diabet xəstələrində qan şəkərinin səviyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər.
Aşağı Qan Təzyiqi: Çəki itkisi və metabolik dəyişikliklər nəticəsində qan təzyiqi düşə bilər.
Lipid Profilinin Yaxşılaşması: Cərrahiyyə sonrası lipid səviyyələri (xolesterol və trigliseridlər) yaxşılaşa bilər.
Diabetin Remissiyası: Bir çox xəstə əməliyyatdan sonra heç bir diabet dərmanı almadan normal qan şəkəri səviyyələrinə nail ola bilər.
Ümumi Sağlamlıqda Yaxşılaşma: Çəki itkisi və metabolik sağlamlığın yaxşılaşması nəticəsində ürək xəstəlikləri, yuxu apnesi və digər xəstəliklər riski azala bilər.
Risklər və Yan Təsirlər
Cərrahiyyə Komplikasiyaları: Qanama, infeksiya, bağırsaq tıxanıqlığı və digər əməliyyatla bağlı risklər.
Qida Yoxsulluğu: Mədə kiçildiyi və ya bağırsaqlar atlandığı üçün bəzi qidalar kifayət qədər sorulmaya bilər.
Damping Sindromu: Xüsusilə mədə bypass cərrahiyyəsindən sonra bəzi qidalar mədədən çox tez bağırsaqlara keçə bilər, bu da bulantı, qusma, ishal və başgicəllənmə kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Uzunmüddətli Qida Əlavələri: Qida yoxsulluğunu qarşısını almaq üçün uzunmüddətli vitamin və mineral əlavələri tələb oluna bilər.
Cərrahiyyə üçün Uyğunluq
Bariatrik cərrahiyyə ümumiyyətlə aşağıdakı hallarda düşünülür:
Bədən Kütləsi İndeksi (BKİ) 40 və ya daha yüksək: Bu, ciddi piylənmə olaraq qəbul edilir.
BKİ 35-39.9 və Əlavə Sağlamlıq Problemləri: Məsələn, tip 2 diabet, yüksək qan təzyiqi və ya yuxu apnesi.
Diyet və Dərmanlarla Qan Şəkərinin İdarə Oluna Bilməməsi: Əgər diyet, məşq və dərmanlar qan şəkərini idarə etməkdə uğursuz olursa, cərrahiyyə nəzərdən keçirilə bilər.
Hazırlıq və Bərpa
Əməliyyata Hazırlıq: Əməliyyatdan əvvəl qidalanma və yaşam tərzi dəyişiklikləri, psixoloji məsləhət və tibbi testlər tələb oluna bilər.
Əməliyyatdan Sonra: Cərrahiyyə sonrası bərpa dövründə xüsusi diyet planı, fiziki aktivlik və tibbi nəzarət tələb olunur.
Nəticə
Diabet cərrahiyyəsi, tip 2 diabetin idarə edilməsində və ya remissiyasına nail olmaqda çox effektiv bir yol ola bilər. Ancaq bu cərrahiyyə üsullarının riskləri və faydaları diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Diabet cərrahiyyəsi düşünən xəstələr, bu prosesi müzakirə etmək və ən yaxşı seçimləri müəyyən etmək üçün bir endokrinoloq və bariatrik cərrah ilə məsləhətləşməlidirlər.
