Disgerminomanın Xüsusiyyətləri
Germ hüceyrələrindən qaynaqlandığı üçün əsasən reproduktiv yaşda olan qadınlarda görülür.
Bədxassəli olmasına baxmayaraq, digər növ yumurtalıq xərçənglərinə nisbətən daha yavaş inkişaf edir.
Adətən yaxşı müalicə edilir və erkən diaqnoz qoyulduqda sağalma şansı yüksəkdir.
Disgerminomanın Növləri
Disgerminoma histoloji quruluşuna görə əsas bir növ hesab edilir. Lakin yumurtalıq şişləri germ hüceyrəli şişlər qrupunda yer alır və bu qrupda aşağıdakı digər növlər də ola bilər:
Saf Disgerminoma:
Təkcə germ hüceyrələrdən ibarətdir.
Yumurtalıqlarda rast gəlinən ən klassik formadır.
Mürəkkəb Germ Hüceyrəli Şişlər:
Disgerminomanın digər şiş tipləri ilə birlikdə inkişaf etməsi (məsələn, yolk sac tumor və ya teratoma ilə birlikdə).
Metastatik Disgerminoma:
Yumurtalıq xaricinə yayılmış bədxassəli forma.
Disgerminomanın Əlamətləri
Disgerminoma uzun müddət simptomsuz inkişaf edə bilər. Lakin şiş böyüdükcə və ya digər toxumalara təsir etdikcə aşağıdakı simptomlar müşahidə edilə bilər:
1. Yerli Simptomlar:
Qarında və ya çanaq nahiyəsində ağrı və narahatlıq.
Qarında şişkinlik və ya bərk kütlənin hiss edilməsi.
Adet dövrlərində dəyişikliklər (menstrual nizamsızlıqlar və ya qanaxmalar).
2. Sistemsiz Simptomlar:
Yorğunluq və ümumi zəiflik.
Çəki itkisi.
Qarında basqı hissi.
İdrar və ya bağırsaq hərəkətlərində dəyişiklik (şiş böyüdükdə ətraf toxumalara təzyiq göstərir).
3. İrəliləmiş Mərhələ Əlamətləri:
Qan azlığı (anemiya).
Qarında sərbəst maye (asit).
Limfa düyünlərinin şişməsi.
Disgerminomanın Diaqnozu
Fiziki Müayinə:
Qarın nahiyəsində kütlənin hiss edilməsi.
Görüntüləmə Metodları:
Ultrasəs: Yumurtalıqlardakı kütləni aşkarlamaq üçün ilk diaqnostik üsuldur.
MRT və KT: Şişin ölçüsünü, yayılmasını və digər toxumalara təsirini təyin etmək üçün istifadə edilir.
Qan Testləri:
Tümör markerləri: LDH (laktat dehidrogenaza) səviyyəsi disgerminoma üçün xüsusi olaraq yüksələ bilər.
Beta-hCG və AFP səviyyələri (digər germ hüceyrəli şişlərlə fərqləndirilmək üçün).
Biopsiya:
Şiş toxumasının mikroskop altında analiz edilməsi ilə diaqnoz təsdiqlənir.
Disgerminomanın Müalicəsi
Disgerminomanın müalicəsi xəstənin yaşına, şişin mərhələsinə və yayılma vəziyyətinə görə dəyişir.
1. Cərrahi Müalicə:
Salpingo-ooforektomiya: Zədələnmiş yumurtalıq və fallop borusunun çıxarılması.
Histerektomiya: Əgər şiş irəliləmiş mərhələdədirsə, uşaqlığın da çıxarılması.
Cərrahiyyə həm diaqnoz, həm də ilkin müalicə məqsədilə tətbiq edilir.
2. Kimyaterapiya:
Cərrahiyyədən sonra bədənin digər hissələrinə yayılmış şiş hüceyrələrini məhv etmək üçün.
Standart rejimlər:
BEP rejimi: Bleomisin, Etoposid, Sisplatin.
3. Radioterapiya:
Çox nadir hallarda istifadə olunur, çünki kimyaterapiya ilə daha yüksək effektivlik əldə edilir.
4. Hormonal və Dəstək Müalicəsi:
Hormonal dəyişikliklər səbəbindən xəstələrin simptomlarını yüngülləşdirmək üçün dəstək müalicələr.
Proqnoz
Erkən mərhələdə diaqnoz:
Tam müalicə şansı 90%-dən yuxarıdır.
İrəliləmiş mərhələlərdə:
Kimyaterapiya və cərrahiyyənin birgə tətbiqi ilə uğurlu nəticələr mümkündür.
Disgerminomanın Qarşısını Alma Yolları
Müntəzəm Tibbi Müayinələr:
Xüsusilə gənc qızlarda qarın nahiyəsində narahatlıq olduqda erkən müayinə vacibdir.
Risk Faktorlarının Nəzarəti:
Hormonal balanssızlıqlar və ya ailəvi genetik meylləri olan şəxslər müntəzəm yoxlanmalıdır.
Həyat Tərzi:
Sağlam qidalanma və stressdən uzaq qalmaq ümumi sağlamlığa müsbət təsir edir.
Nəticə
Disgerminoma nadir, lakin müalicə edilə bilən yumurtalıq şişidir. Erkən mərhələdə aşkarlanarsa, müalicə ilə tam sağalma mümkündür. Gənc qadınlarda reproduktiv sağlamlıq problemləri varsa, vaxtında həkimə müraciət etmək və müntəzəm tibbi yoxlamalardan keçmək vacibdir.
