Diz Protezi İnfeksiyasının Müalicə Üsulları
Müalicə infeksiyanın növünə (erkən və ya gecikmiş), ciddiyyətinə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə bağlı olaraq dəyişir. Əsas müalicə üsulları aşağıdakılardır:
1. Antibiotiklər
Sistemik antibiotiklər: Bakteriyaları məhv etmək üçün damardaxili (IV) və ya oral (ağızdan) antibiotiklər təyin edilir.
Müalicə müddəti: Adətən 4-6 həftə və ya daha uzun.
Antibiotik növləri:
Vankomisin və ya daptomisin: Protez infeksiyalarında geniş istifadə edilən antibiotiklərdir.
Bakteriyanın növünə əsasən həkim daha spesifik antibiotik seçə bilər.
Antibiotiklər tək başına kifayət olmaya bilər: Çünki bakteriyalar protezin üzərində biofilm adlanan qoruyucu təbəqə yaradır.
2. Cərrahi Müdaxilələr
a. Debridement və Protezin Saxlanılması
İnfeksiya erkən mərhələdə aşkarlanıbsa (ilk bir neçə həftə ərzində):
Protezin ətrafındakı zədələnmiş və ya iltihablı toxuma təmizlənir (debridement).
Protez saxlanılır, lakin antibiotiklə yuyularaq təmizlənir.
Protez ətrafına yeni antibakterial sement tətbiq olunur.
Bu üsul infeksiyanın sürətlə idarə olunmasını təmin edə bilər.
b. Protezin Çıxarılması və Yenidən Quraşdırılması
İnkişaf etmiş və ya xroniki infeksiyalar üçün tətbiq edilir:İki mərhələli əməliyyat:
Əvvəlcə protez tamamilə çıxarılır.
Yerinə antibiyotiklə zəngin sement spaser yerləşdirilir.
İnfeksiya nəzarət altına alındıqdan sonra (4-6 həftə) yeni protez quraşdırılır.
Tək mərhələli əməliyyat:
Zədələnmiş protez çıxarılır və yeni protez dərhal quraşdırılır.
İnfeksiya nəzarət altına alınacaq vəziyyətdədirsə, tətbiq olunur.
c. Amputasiya (Nadir Hallar)
İnfeksiya çox irəliləmiş və nəzarət altına alınması mümkün olmadıqda amputasiya son çarə kimi tətbiq oluna bilər.
3. Suppressiv (Basqılayıcı) Antibiotik Müalicəsi
Əgər protezi çıxarmaq mümkün deyilsə və infeksiya tamamilə təmizlənə bilmirsə, uzunmüddətli antibiotik müalicəsi tətbiq edilə bilər.
Bu üsul infeksiyanı nəzarət altında saxlamaq üçün istifadə edilir.
4. İntraartikulyar Antibiotiklər
Antibiotiklər birbaşa oynaq boşluğuna yeridilir.
Lokal infeksiyanın idarə olunmasında əlavə dəstək təmin edir.
İnfeksiyanın Müalicəsindən Sonra Reabilitasiya
Fizioterapiya:
Əməliyyatdan sonra hərəkətliliyi və əzələ gücünü bərpa etmək üçün.
Hərəkət məhdudiyyəti:
Müalicə müddətində və reabilitasiya zamanı dizin həddindən artıq hərəkət etməsinə diqqət yetirilməlidir.
Müntəzəm yoxlamalar:
İnfeksiyanın tam sağaldığını təsdiqləmək üçün mütəmadi tibbi nəzarət.
Diz Protezi İnfeksiyasının Əlamətləri
Müalicəyə başlamazdan əvvəl infeksiyanın diaqnozu vacibdir. Əlamətlər aşağıdakıları əhatə edir:
Ağrı: Dizdə davamlı və ya artan ağrı.
Şişkinlik: Diz ətrafında şişkinlik və ya sərtlik.
Qızartı və istilik: İnfeksiyanın lokal əlamətləri.
Qızdırma: Sistemik infeksiyanın göstəricisi ola bilər.
Yara yerindən axıntı: İrinli və ya qanlı axıntı.
Profilaktik Tədbirlər
Cərrahiyyə zamanı sterilizasiya: Xəstəxanada yüksək standartlı steril prosedurlara riayət etmək.
Antibiotik profilaktikası:
Əməliyyatdan əvvəl və sonra profilaktik antibiotiklərin təyin olunması.
Sağlamlıq vəziyyətinə diqqət:
Şəkərli diabet və ya digər immunitet zəiflədən xəstəlikləri idarə etmək.
Yara baxımı:
Əməliyyat sonrası yaranın təmizliyini və qorunmasını təmin etmək.
Nəticə
Diz protezi infeksiyası ciddi bir vəziyyətdir və müalicə dərhal başlanmalıdır. Antibiotiklər, cərrahi müdaxilə və reabilitasiya planı ilə infeksiya effektiv şəkildə idarə oluna bilər. Erkən diaqnoz və müalicə infeksiyanın idarə olunmasında əsas rol oynayır. Əgər infeksiya əlamətləri müşahidə edilirsə, dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
