c
Düz Ayaqların Növləri
Fleksibil (Elastik) Pes Planus:
Ayağın qövsü yalnız ayaq yerdə olarkən düz görünür, amma ayaq qaldırıldıqda qövs normal görünür.
Çox vaxt uşaqlarda müşahidə olunur və bəzən böyüdükcə düzəlir.
Sabit Pes Planus:
Ayağın qövsü həm yerdə, həm də qaldırıldıqda görünmür.
Daha ciddi və uzunmüddətli müalicə tələb edə bilər.
Düz Ayaqların Əlamətləri
Düz ayaqlar bəzən simptomlara səbəb olmaya bilər, amma bəzi hallarda aşağıdakı əlamətlər müşahidə edilə bilər:
Ayaq və ya Aşağı Ayaqda Ağrı:
Xüsusilə uzun müddət ayaqda durduqda və ya yeridikdə ağrı hiss oluna bilər.
Ayağın Şişməsi:
Ayağın daxili kənarında şişlik ola bilər.
Gərginlik və Yorğunluq:
Ayaqlarda daha tez yorğunluq hiss olunur.
Yeriş Pozuntuları:
Ayağın qeyri-adekvat quruluşu səbəbindən düzgün yeriş çətinləşə bilər.
Diz və ya Bel Ağrısı:
Ayağın dəstək funksiyasının pozulması bədən mexanikasına təsir edərək ağrıya səbəb ola bilər.
Düz Ayaqların Səbəbləri
1. Genetik Faktorlar
Ailədə düz ayaqların olması irsi faktoru göstərə bilər.
2. Uşaqlıq Dövründə Qövsün İnkişaf Etməməsi
Uşaqlarda doğumdan sonra qövs zamanla inkişaf edir. Bəzi hallarda bu inkişaf tamamlanmaya bilər.
3. Ayaq Sümüyü və ya Əzələ Problemləri
Əzələlərin zəifliyi və ya sümük deformasiya problemləri düz ayaqlara səbəb ola bilər.
4. Travma və ya Zədə
Ayaq və ya topuqda travma qövsün strukturunu poza bilər.
5. Xroniki Şərtlər
Artrit və ya sinir xəstəlikləri (məsələn, serebral iflic) düz ayaqlara səbəb ola bilər.
6. İdman və Yüklənmə
Ayaqlara həddindən artıq yük düşməsi qövsü zəiflədə bilər.
Düz Ayaqların Diaqnozu
Düz ayaqları müəyyən etmək üçün həkim fiziki müayinə və bəzi testlərdən istifadə edə bilər:
Ayağın Baxışı:
Ayağın yerdəki mövqeyi və qövsün görünüşü yoxlanılır.
Yerişin Təhlili:
Yeriş zamanı ayağın necə hərəkət etdiyi araşdırılır.
Röntgen və ya MRT:
Sümük və ya yumşaq toxuma problemlərini araşdırmaq üçün istifadə olunur.
Ayaq İzi Testi:
Ayağın yerə qoyulduğu zaman buraxdığı iz düz ayaqların olub-olmadığını göstərə bilər.
Düz Ayaqların Müalicəsi
Düz ayaqlar hər zaman müalicə tələb etməsə də, simptomları aradan qaldırmaq və ya vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün bir sıra üsullar tətbiq oluna bilər:
1. Ayaq Dəstəkləri (Ortezlər)
Ortopedik Ayaq Dəstəkləri:
Qövsü dəstəkləmək üçün xüsusi hazırlanmış ayaq altlıqları istifadə edilə bilər.
Bu altlıqlar ağrını azaldır və düzgün yerişi təmin edir.
2. Ayaq Məşqləri
Qövsü Gücləndirən Məşqlər:
Ayaq əzələlərini gücləndirən və gərginliyi azaldan məşqlər (məsələn, barmaq ucunda durmaq, ayaq barmaqları ilə kiçik əşyalar yığmaq).
3. Rahat Ayaqqabı Seçimi
Yumşaq, elastik və yaxşı dəstək verən ayaqqabılar ayaq ağrısını azaltmağa kömək edir.
Hündürdaban və ya sərt ayaqqabılardan çəkinmək tövsiyə olunur.
4. Fiziki Terapiya
Ayaq əzələlərinin elastikliyini artırmaq və funksiyasını yaxşılaşdırmaq üçün fizioterapevtik məşqlər.
5. İltihabəleyhinə Dərmanlar
Ağrı və şişkinlik varsa, həkim qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar (məsələn, ibuprofen) təyin edə bilər.
6. Cərrahiyyə (Nadir Hallarda)
Düz ayaqlar ciddi diskomfort və ya hərəkət məhdudiyyəti yaradırsa, cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Düz Ayaqlardan Qorunma Üçün Məsləhətlər
Uşaqlıq Dövründə Müşahidə:
Uşaqlarda düz ayaqlar varsa, erkən müdaxilə ilə qövsün inkişafına kömək etmək mümkündür.
Rahat Ayaqqabı Seçimi:
Yumşaq və dəstəkli ayaqqabı geyinmək qövsü qorumağa kömək edir.
Ayaq Məşqləri:
Ayaq əzələlərini gücləndirən müntəzəm məşqlər qövsü dəstəkləyir.
Həddindən Artıq Yüklənmədən Qaçın:
Ayaqlara həddindən artıq yük düşməsinə səbəb olan fəaliyyətlərdən uzaq durun.
Düz Ayaqlarla Həyat
Düz ayaqlar simptomatik olmadıqda normal həyat tərzini davam etdirmək mümkündür. Lakin simptomlar varsa, həkim məsləhəti və uyğun yanaşmalarla bu problemlər idarə edilə bilər. Vacib olan, vəziyyəti vaxtında müəyyən etmək və erkən tədbirlər görməkdir.
