Səbəbləri
Ekzemanın dəqiq səbəbi bilinməsə də, bir çox faktorlar xəstəliyin inkişafında rol oynaya bilər:
Genetik Meillik: Ailə üzvlərində ekzema, allergiya və ya astma olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
İmmun Sistem Problemləri: İmmun sistemin həddindən artıq reaksiya verməsi nəticəsində iltihab yaranır.
Ətraf Mühit Faktorları: Hava dəyişiklikləri, toz, polen, ev heyvanlarının tükləri və bəzi kimyəvi maddələr.
Dəri Bariyer Problemləri: Dəridəki nəmliyi qoruyan və onu xarici təsirlərdən qoruyan təbəqənin zədələnməsi.
Simptomlar
Ekzema simptomları müxtəlif ola bilər və şiddəti insandan insana dəyişə bilər. Ən yaygın simptomlar:
Qaşıntı: Xüsusilə gecələr daha çox artan qaşıntı.
Qızartı və İltihab: Dəridə qızartı və iltihablanma.
Quruluq və Pulcuqlanma: Dəri səthində quruluq və pullaşma.
Qabarcıqlar və Sızanaqlar: Sulu və ya quru qabarcıqlar və sızanaqlar.
Dəri Qalınlaşması: Xroniki qaşıntı nəticəsində dərinin qalınlaşması və sərtləşməsi.
Diaqnoz
Ekzemanın diaqnozu adətən klinik müayinə və xəstənin tibbi tarixi əsasında qoyulur. Dəqiq diaqnoz üçün dermatoloq aşağıdakı üsullardan istifadə edə bilər:
Fiziki Müayinə: Dərinin vəziyyətini vizual olaraq yoxlamaq.
Tibbi Tarix: Ailə tarixi, simptomlar və potensial tetikleyici faktorlar haqqında suallar.
Allergiya Testləri: Potensial allergenləri müəyyən etmək üçün dəri testləri və ya qan testləri.
Biopsiya: Nadir hallarda, dəri nümunəsi götürülərək mikroskop altında incələnə bilər.
Müalicə
Ekzemanın tam müalicəsi yoxdur, lakin simptomları idarə etmək və rahatlamaq üçün bir çox müalicə üsulu mövcuddur:
Dəriyə Qulluq
Nəmləndiricilər: Dərini nəmli saxlamaq üçün yağlı nəmləndiricilər istifadə etmək.
Qıcıqlandırıcı Maddələrdən Qaçınmaq: Sərt sabunlar, deterjanlar və kimyəvi maddələrdən uzaq durmaq.
İlıq Su ilə Duş: İlıq su ilə qısa müddətli duşlar və dərhal sonra nəmləndirici tətbiqi.
Dərmanlar
Kortikosteroid Krem və Məlhəmlər: İltihabı və qaşıntını azaltmaq üçün istifadə edilir.
İmmun Modulyatorları: Tacrolimus və ya pimekrolimus kimi dərmanlar.
Antihistaminlər: Qaşıntını azaltmaq üçün ağızdan alınan dərmanlar.
Antibiotiklər: İkincil infeksiyaları müalicə etmək üçün lazım ola bilər.
Bioloji Dərmanlar: Şiddətli hallarda istifadə edilə bilən yeni dərman növləri (məsələn, dupilumab).
Alternativ və Əlavə Müalicələr
Fototerapiya: Ultrabənövşəyi işıq müalicəsi.
Stressin İdarə Edilməsi: Meditasiya, yoga və digər relaksasiya texnikaları.
Diyet Dəyişiklikləri: Bəzi insanlarda qida alerjiləri ekzemanı tətik edə bilər, buna görə də müəyyən qidaların kəsilməsi faydalı ola bilər.
Profilaktika
Ekzemanın simptomlarını azaltmaq və tətikləyici faktorları minimuma endirmək üçün bəzi tədbirlər:
Nəmləndiricilərdən İstifadə: Gündəlik olaraq dərini nəmləndirici ilə nəmli saxlamaq.
İrritantlardan Uzaq Durmaq: Sərt kimyəvi maddələrdən, ətirli sabunlardan və deterjanlardan qaçınmaq.
Yüngül və Nəfəs Alan Paltarlar: Pambıq və digər təbii liflərdən hazırlanmış paltarlar geyinmək.
Nəzarətdə Olunan Qısa Dırnaqlar: Qaşıntı nəticəsində yaranan dəri zədələnmələrinin qarşısını almaq üçün dırnaqları qısa saxlamaq.
Soyuq Kompreslər: Qaşıntını azaltmaq və iltihabı yüngülləşdirmək üçün soyuducu kompreslər tətbiq etmək.
Ekzema həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə təsir edə bilən bir vəziyyətdir, lakin düzgün müalicə və dəriyə qulluq ilə simptomlar idarə oluna bilər. Əgər ekzema simptomları ilə qarşılaşırsınızsa və ya müalicə ilə bağlı suallarınız varsa, dermatoloqa müraciət etmək vacibdir.
