Epididimitin Səbəbləri
Bakterial İnfeksiyalar:
Cinsi yolla keçən infeksiyalar (CYİ):
Xüsusilə gənc kişilərdə gonoreya və xlamidiya əsas səbəbdir.
Sidik yolları infeksiyaları (UTI):
Xüsusilə yaşlı kişilərdə yayğındır.
Prostat İnfeksiyaları (Prostatit):
Bakteriyalar epididimə yayıla bilər.
Travma:
Cinsiyyət orqanlarına zərbə və ya xəsarət.
Sidik Sistemi Problemləri:
Sidiyin epididimə geri axması (reflü).
İmmunitet Sisteminin Zəifliyi:
Digər infeksiyalar zamanı bədənin müdafiə sistemi zəiflədikdə.
Viral Səbəblər:
Kabakulak (mumps) virusu bəzi hallarda epididimitə səbəb ola bilər.
Digər Səbəblər:
Kateter istifadəsi.
Uretral əməliyyatlar və ya müdaxilələr.
Epididimitin Əlamətləri
Epididimit simptomları kəskin və ya xroniki vəziyyətə görə dəyişə bilər.
Kəskin Epididimit Əlamətləri:
Testis Ağrısı və Həssaslıq:
Testislərdə başlayan və arxaya yayılan ağrı.
Şişkinlik və Qızartı:
Epididim və testislər şişir və həssas olur.
Sidik Problemləri:
Tez-tez sidiyə çıxma, sidikdə yanma və ya ağrı.
İltihablı Axıntı:
Sidik kanalından gələn qeyri-adi axıntı.
Qızdırma və Üşütmə:
Bakterial infeksiyalarda qızdırma müşahidə edilə bilər.
Cinsi Əlaqə Zamanı Ağrı:
Ağrılı boşalma və cinsi əlaqə zamanı narahatlıq.
Skrotumda Ağırlaşma Hissi:
Skrotumda ağırlıq və narahatlıq hissi.
Xroniki Epididimit Əlamətləri:
Uzun müddət davam edən və kəskin ağrı ilə müşayiət olunmayan şişkinlik.
Əlamətlərin ara-sıra təkrarlanması.
Epididimitin Diaqnozu
Diaqnoz adətən xəstənin simptomları və tibbi tarixi əsasında qoyulur. Bəzi hallarda əlavə testlər tələb oluna bilər:
Fiziki Müayinə:
Testislərdə şişkinlik və ağrının dərəcəsini yoxlamaq.
Sidik Analizi:
İnfeksiya və bakteriyaların müəyyən edilməsi.
Sidik Kanalı Axıntısının Müayinəsi:
Cinsi yolla keçən infeksiyalar üçün testlər.
Ultrasonoqrafiya:
Testislərdəki iltihabı və qan axınının vəziyyətini yoxlamaq.
Qan Analizi:
İltihab göstəricilərinin yoxlanılması.
Epididimitin Müalicəsi
Epididimitin müalicəsi səbəbinə və simptomların şiddətinə görə dəyişir.
1. Antibiyotiklər:
Bakterial infeksiyalar səbəbindən yaranan epididimitlərdə antibiotiklər əsas müalicə üsuludur.
Gonoreya və xlamidiya hallarında xüsusi antibiotiklər istifadə edilir.
2. Ağrıkəsicilər və İltihab Azaldıcılar:
Ağrını və iltihabı azaltmaq üçün ibuprofen və ya digər qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar.
3. Skrotal Dəstək:
Skrotumun qaldırılması ağrını azalda bilər.
4. İstirahət:
Fiziki fəaliyyətin məhdudlaşdırılması və istirahət sağalma prosesini sürətləndirir.
5. Xroniki Hallarda:
Uzunmüddətli müalicə və əlavə diaqnostik testlər tələb oluna bilər.
6. Cərrahi Müdaxilə (Nadir Hallarda):
Absesi (irin yığılması) drenaj etmək.
Şiddətli hallarda epididimin çıxarılması.
Epididimitin Qarşısını Alma Yolları
Cinsi Yolla Keçən İnfeksiyalardan Qorunma:
Qoruyucu vasitələrdən istifadə (prezervativ).
Sidik Yolları İnfeksiyalarının Müalicəsi:
Sidik yolları problemlərini vaxtında müalicə etmək.
Higiyena:
Şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etmək.
Travmadan Qaçınmaq:
Cinsiyyət orqanlarına zərbələrdən qorunmaq.
Müntəzəm Tibbi Yoxlanışlar:
Xüsusilə risk qrupundakı şəxslər üçün müntəzəm müayinələr.
Nəticə
Epididimit, vaxtında diaqnoz qoyulub müalicə edilmədikdə ciddi narahatlıqlara və hətta testis funksiyasının itirilməsinə səbəb ola bilən bir vəziyyətdir. Erkən müdaxilə ilə ağrı və iltihab aradan qaldırıla bilər, xəstəlik tamamilə müalicə edilə bilər. Şübhəli simptomlar hiss edildikdə dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
