Fako (tikişsiz katarakt əməliyyatı)

Fakoemülsifikasiya (qısaca Fako), günümüzdə kataraktın (göz merceğinin bulanıqlığı) müalicəsində istifadə edilən ən yaygın və effektiv cərrahi üsuldur. Fako proseduru, gözdəki bulanmış merceğin (kataraktın) xüsusi ultrasəs enerjisi ilə parçalanaraq çıxarılması və yerinə süni bir intraokulyar lensin (IOL) yerləşdirilməsi prosesini əhatə edir. Bu prosedur, "tikişsiz katarakt əməliyyatı" olaraq da bilinir, çünki çox kiçik kəsiklər tələb edir və bu kəsiklər öz-özünə bərpa olur, tikişə ehtiyac duyulmur.

Fako (tikişsiz katarakt əməliyyatı)

Fakoemülsifikasiya Əməliyyatı Prosesi

Fakoemülsifikasiya əməliyyatı bir neçə mərhələdən ibarətdir:

Anesteziya:

Prosedur yerli anesteziya altında həyata keçirilir. Gözə anesteziya damcıları damladılır və ya göz ətrafına yerli anesteziya tətbiq olunur ki, bu da əməliyyat zamanı hər hansı bir ağrı hissini aradan qaldırır. Xəstə əməliyyat zamanı tamamilə oyaq qalır.

Kiçik Kəsiklər Edilməsi:

Gözün ön tərəfində (korneada) 2-3 mm-lik çox kiçik bir kəsik edilir. Bu kəsiklər vasitəsilə cərrah əməliyyat zamanı gözə daxil olur. Bu kəsiklər çox kiçik olduğundan əməliyyatdan sonra tikişə ehtiyac qalmır və tez sağalır.

Kapsuloreksis:

Göz lensini əhatə edən incə, şəffaf kapsulun ön hissəsi dairəvi şəkildə açılır ki, bu da kataraktın (bulanmış lensin) çıxarılmasına imkan verir.

Fakoemülsifikasiya Prosesi:

Ultrasonik bir prob (fakoemülsifikasiya cihazı) kəsikdən gözə daxil edilir və kataraktı parçalayıb maye halına gətirir. Daha sonra bu bulanmış lens parçaları eyni cihaz vasitəsilə sorulur.

İntraokulyar Lensin (IOL) Yerləşdirilməsi:

Katarakt çıxarıldıqdan sonra, gözə bükülmüş vəziyyətdə olan yumşaq bir süni intraokulyar lens (IOL) yerləşdirilir. Bu lens göz içində öz-özünə açılır və təbii lens kapsulunda yerinə oturur. Yeni lens gözdə qalan təbii lens kapsuluna sabitlənir və təbii linzanın funksiyasını yerinə yetirir.

Prosedurun Bitməsi:

Gözə yerləşdirilən yeni süni lensdən sonra kəsiklərin öz-özünə bərpası üçün gözə xüsusi heç bir tikiş qoyulmur. Kiçik kəsiklər öz-özünə sağalır və gözün strukturu normal hala qayıdır.

Fakoemülsifikasiya Əməliyyatının Üstünlükləri

Minimal İnvazivdir: Kiçik kəsiklər tələb olunur və bu da bərpa müddətini sürətləndirir.

Tikişsizdir: Kəsiklər çox kiçik olduğundan tikişə ehtiyac olmur.

Tez Bərpa Müddəti: Xəstələr əməliyyatdan sonra bir neçə gün ərzində gündəlik fəaliyyətlərinə qayıda bilərlər.

Ən Son Texnologiya İlə Təchiz Olunmuşdur: Ultrasəs enerjisindən istifadə edərək kataraktın tez və effektiv şəkildə çıxarılması təmin edilir.

Az Yan Təsirlərlə Təhlükəsizdir: Əməliyyatın təhlükəsizliyi və effektivliyi yüksəkdir və komplikasiyalar nadir hallarda baş verir.

Əməliyyatdan Sonrakı Bərpa Prosesi

Fakoemülsifikasiya əməliyyatından sonra bərpa prosesi adətən tez baş verir və xəstələrin çoxu qısa müddətdə normal həyatlarına qayıda bilərlər:

İlk Günlər: Əməliyyatdan sonra göz qoruyucu bir bandaj və ya gözlük ilə örtülə bilər. İşığa qarşı bir qədər həssaslıq və ya gözdə narahatlıq ola bilər.

Göz Damcıları: Həkim tərəfindən təyin olunan antibiotik və steroid göz damcıları, iltihabın və infeksiyanın qarşısını almaq üçün istifadə olunur.

Fiziki Məhdudiyyətlər: Bir neçə həftə boyunca ağır qaldırmaq, gözləri ovuşturmaq və ya çirklənmədən qaçınmaq məsləhət görülür.

Görmə İstiliyi: İlk bir neçə həftə ərzində görmə keyfiyyəti tədricən yaxşılaşır və tam sabitləşməsi bir neçə həftə çəkə bilər.

Fakoemülsifikasiya Əməliyyatının Riskləri və Komplikasiyaları

Fakoemülsifikasiya əməliyyatı ümumiyyətlə təhlükəsizdir və komplikasiya riski azdır. Lakin hər cərrahi prosedurda olduğu kimi, burada da bəzi nadir komplikasiyalar ola bilər:

İnfeksiya (Endoftalmit): Göz içində infeksiya riski, hər hansı cərrahi prosedur kimi, mövcuddur. Əməliyyatdan sonra antibiotik göz damlaları infeksiyanı önləmək üçün istifadə olunur.

Göz Təzyiqinin Artması (İntraokulyar Təzyiq): Bəzi xəstələrdə əməliyyatdan sonra göz təzyiqində müvəqqəti artış ola bilər.

Posterior Kapsulun Bulanması (İkinci Katarakt): Bəzən, təbii lens kapsulunun bulanması (posterior kapsul opasifikasiyası) əməliyyatdan sonra baş verə bilər. Bu vəziyyət xüsusi bir lazer müalicəsi (YAG lazer kapsulotomiya) ilə asanlıqla müalicə edilir.

Retinal Detachment (Retina Qopması): Çox nadir görülən bir komplikasiyadır və ciddi müalicə tələb edir.

Fakoemülsifikasiya Əməliyyatına Kimlər Uyğundur?

Fakoemülsifikasiya əməliyyatı, kataraktı olan və gündəlik fəaliyyətlərini yerinə yetirməkdə çətinlik çəkən əksər xəstələr üçün uyğundur. Həkim, xəstənin vəziyyətini nəzərə alaraq əməliyyatın uyğunluğu haqqında qərar verir. Ümumi sağlamlıq vəziyyəti, gözün vəziyyəti və başqa göz xəstəliklərinin varlığı da nəzərə alınmalıdır.

Bu məqalə 3 sentyabr 2024 tarixində əlavə edilib. 0 dəfə oxuyun.

Yazıçı
Doktorsitesi
Doktorsitesi
Facebook Twitter Instagram Youtube