Ventriküllər arası septal defekt (VSD): İki ventrikül arasında bir deşik.
Aortanın dekstrapozisiyası: Aorta, həm sağ, həm də sol ventriküldən qan alır.
Pulmonar stenoz: Pulmonar qapaq və ya pulmonar arteriyanın daralması.
Sağ ventrikülün hipertrofiyası: Sağ ventrikülün qalınlaşması.
Simptomlar
Fallot tetralogiyasının simptomları dəyişkən ola bilər və qüsurun şiddətinə bağlıdır. Əsas simptomlar arasında aşağıdakılar yer alır:
Siyanotik epizodlar: Dodaqların, dırnaqların və dəri rənginin mavi olması.
Nəfəs darlığı: Xüsusilə yemək və ya ağlama zamanı.
Yorğunluq: Fiziki fəaliyyət zamanı tez yorulma.
Bayılma: Oksigen çatışmazlığı səbəbindən.
Çəki almaqda çətinlik: Körpələrdə.
Diaqnoz
Fallot tetralogiyası diaqnozu müxtəlif üsullarla qoyula bilər:
Fiziki müayinə: Ürək səslərinin dinlənməsi və şübhəli anormallıqların aşkarlanması.
Ekokardioqrafiya: Ürəyin ultrasəs müayinəsi ilə qüsurun təsviri və ölçüsü.
EKQ (Elektrokardioqrafiya): Ürəyin elektrik fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi.
Rentgen: Ürəyin və ağciyərlərin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün.
Ürək kateterizasiyası: Ürəyin və qan damarlarının detallı görüntüsünü əldə etmək üçün.
Müalicə Üsulları
Fallot tetralogiyası müalicəsi, qüsurların düzəldilməsi üçün cərrahi müdaxiləni əhatə edir. Əməliyyat adətən həyatın ilk ilində həyata keçirilir, lakin bəzi hallarda bir neçə mərhələdə də edilə bilər.
1. Tam Təmiri Cərrahiyyəsi
VSD-nin Təmiri: Ventriküllər arası septal defekt (VSD) bir yamaqla bağlanır.
Pulmonar Stenozun Genişləndirilməsi: Pulmonar qapaq və ya pulmonar arteriyanın daralmış hissəsi genişləndirilir. Bəzən bu, qapağın və ya arteriyanın çıxarılması və yerinə genişlədici bir yamaq qoyulması ilə edilir.
Aortanın Dekstrapozisiyasının Düzəldilməsi: Aortanın yerləşməsi normal hala gətirilir.
Sağ Ventrikülün Hipertrofiyasının Azaldılması: Sağ ventrikül divarının qalınlaşması, digər qüsurların düzəldilməsi ilə azalır.
2. Palialiyatif Prosedurlar
Bəzi hallarda, körpə tam təmir əməliyyatına hazır olana qədər palialiyatif prosedurlar tətbiq edilə bilər:
Blalock-Taussig Şuntu: Subklavian arteriya ilə pulmonar arteriya arasında bir şunt yerləşdirilərək ağciyərlərə gedən qan axını artırılır.
Əməliyyatdan Sonra Bərpa
Xəstəxanada Qalma: Əməliyyatdan sonra xəstələr adətən bir neçə həftə xəstəxanada qalırlar.
Monitorinq: Qan təzyiqi, ürək ritmi və digər həyati əlamətlər diqqətlə izlənilir.
Fiziki Aktivlik: Xəstələr yavaş-yavaş normal fiziki fəaliyyətlərinə qayıda bilərlər. Fiziki terapiya və reabilitasiya proqramları tətbiq edilir.
Dərmanlar: Ağrı kəsicilər və infeksiya riskini azaltmaq üçün antibiotiklər verilə bilər.
Yara Baxımı: Kəsik yerinin düzgün sağalmasını təmin etmək üçün müntəzəm olaraq yara baxımı.
Müntəzəm Nəzarət: Cərrahiyyə sonrası müntəzəm həkim nəzarətləri sağalma prosesini izləmək və hər hansı bir komplikasiyaların qarşısını almaq üçün vacibdir.
Üstünlükləri
Qüsurların Düzəldilməsi: Fallot tetralogiyasının effektiv müalicəsi ilə qüsurların tam düzəldilməsi.
Uzunmüddətli Sağalma: Ürək funksiyasının normallaşması və xəstənin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşması.
Effektiv Müalicə: Əməliyyat, həyat keyfiyyətini və uzunmüddətli sağalmanı əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Risklər və Komplikasiyalar
İnfeksiya: Cərrahi müdaxilə zamanı və ya sonra infeksiya riski.
Qanama: Əməliyyat zamanı və ya sonrasında qanama riski.
Aritmiyalar: Ürək ritmində problemlər əməliyyatdan sonra meydana gələ bilər.
Yara Problemləri: Kəsik yerinin düzgün sağalmaması və yara infeksiyaları.
Pulmonar Problemlər: Cərrahiyyə sonrası ağciyər funksiyasında problemlər ola bilər.
Monitorinq və İzləmə
Müntəzəm Həkim Ziyarətləri: Fallot tetralogiyasının müalicəsindən sonra nəticələri izləmək və hər hansı bir komplikasiyanın erkən aşkar edilməsi üçün.
Görüntüləmə Testləri: Ürəyin vəziyyətini və əməliyyatın nəticələrini izləmək üçün müntəzəm olaraq ekokardioqrafiya və digər görüntüləmə testləri.
Qan Testləri: Ürəyin və digər orqanların funksiyasını izləmək üçün.
Nəticə
Fallot tetralogiyası, dörd əsas ürək qüsurundan ibarət olan ciddi bir ürək xəstəliyidir. Müasir cərrahi müdaxilələrlə bu qüsurlar effektiv şəkildə düzəldilə bilər. Əməliyyat və müalicə sonrası düzgün izləmə və qayğı ilə xəstənin uzunmüddətli sağalması və həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşa bilər. Müalicənin məqsədi xəstənin həyat keyfiyyətini artırmaq və uzunmüddətli sağalmanı təmin etməkdir. Hər bir xəstənin vəziyyətinə uyğun müalicə planı müəyyən etmək üçün kardioloq və ya cərrahla yaxından əməkdaşlıq vacibdir.
