Fibula Sümüyünün Yerləşməsi və Anatomiyası
Yuxarı hissə (Proksimal):
Fibula sümüyü tibianın yuxarı hissəsi ilə birləşir (tibiofibular oynaqlar vasitəsilə).
Diz oynağına birbaşa daxil olmaz, lakin dəstək təmin edir.
Orta hissə (Diafiz):
Fibula sümüyünün uzun və incə hissəsidir.
Aşağı hissə (Distal):
Lateral malleolus adlanan bu hissə ayaq biləyinin xarici tərəfinə çıxıntı verir.
Ayaq biləyinə sabitlik qazandırır.
Fibula Sümüyündə Ağrıya Nə Səbəb Ola bilər?
Fibula sümüyündə ağrı müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər. Bu səbəblər zədələrdən iltihablı xəstəliklərə qədər dəyişə bilər:
1. Zədələr və Sınıqlar
Fibula sınıqları:
Birbaşa travma, burxulma və ya ağır zərbə nəticəsində baş verə bilər.
Simptomlar: Şiddətli ağrı, şişkinlik, hərəkət məhdudiyyəti.
Stress sınıqları:
Təkrarlanan stress və ya həddindən artıq fiziki fəaliyyət nəticəsində meydana gələn kiçik çatlar.
2. Burxulma və Gərginlik
Ayaq biləyi burxulması:
Lateral malleolus zədələnərək fibula sümüyündə ağrıya səbəb ola bilər.
Əzələ və bağların zədələnməsi:
Fibulaya bağlı əzələlər və ya bağlar zədələnə bilər.
3. Periostit (Sümük Zarı İltihabı)
Tibia və fibula ətrafındakı sümük zarı iltihablandıqda ağrı hiss edilə bilər.
Xüsusilə idmançılarda və qaçışla məşğul olan şəxslərdə tez-tez rast gəlinir.
4. Osteomiyelit (Sümük İltihabı)
Sümük infeksiyası fibula da daxil olmaqla, ayaq sümüklərində ağrı və iltihaba səbəb ola bilər.
5. Sinir və ya Damar Problemləri
Peroneal sinir zədələnməsi:
Fibula sümüyünün yaxınlığında yerləşən peroneal sinir zədələndikdə uyuşma və ağrı baş verə bilər.
Damar problemləri:
Ayaq damarlarında qan dövranı pozulması fibula bölgəsində ağrıya səbəb ola bilər.
6. İltihablı Xəstəliklər
Artrit: Oynaqlarda iltihab fibula yaxınlığındakı oynaqlarda ağrı yarada bilər.
Tendinit: Fibula sümüyünə bağlı əzələlərin tendonları iltihablandıqda ağrı hiss olunur.
7. Şişlər və Kütlələr
Fibula sümüyündə nadir hallarda xoşxassəli və ya bədxassəli şişlər əmələ gələ bilər.
8. Diğer Səbəblər
Vitamin və mineral çatışmazlığı: Xüsusilə kalsium və D vitamini çatışmazlığı sümük zəifliyinə səbəb ola bilər.
Osteoporoz: Sümük sıxlığının azalması fibulanı daha həssas hala gətirir.
Fibula Sümüyü Ağrısının Diaqnozu
Fibula sümüyündə ağrının səbəbini müəyyən etmək üçün aşağıdakı üsullar istifadə edilə bilər:
Fiziki müayinə:
Şişkinlik, ağrı hissi və hərəkət məhdudiyyətləri yoxlanılır.
Görüntüləmə üsulları:
Rentgen: Sınıq və ya çatlaqları müəyyən etmək üçün.
MRT: Əzələ, bağ və ya yumşaq toxuma problemlərini aşkarlamaq üçün.
KT skan: Kompleks sümük zədələrini müəyyən etmək üçün.
Laborator testlər:
İltihab və ya infeksiyanın olub-olmadığını müəyyən etmək üçün qan analizi.
Fibula Sümüyü Ağrısının Müalicəsi
1. Zədələr və Sınıqlar:
Konservativ müalicə:
Gips və ya breyslə sabitləşdirmə.
Cərrahi müdaxilə:
Kompleks sınıqlarda vintlər və ya plitələrdən istifadə.
2. İltihab və Periostit:
Dərman müalicəsi:
Non-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar (ibuprofen və ya naproksen).
Fizioterapiya:
Əzələləri gücləndirmək və iltihabı azaltmaq üçün məşqlər.
3. Stress Sınıqları:
İstirahət: Təkrar stressdən qaçmaq.
Ayaqqabı dəstəyi: Xüsusi ortopedik dəstəklər.
4. Osteomiyelit və İnfeksiyalar:
Antibiotik müalicəsi: Bakterial infeksiyanın aradan qaldırılması.
Cərrahi müdaxilə: Zəruri hallarda infeksiyalı toxumaların təmizlənməsi.
5. Damar və Sinir Problemləri:
Sinir terapiyası: Peroneal sinir zədələnmələri üçün.
Damar müalicəsi: Damar problemləri üçün xüsusi dərmanlar və ya prosedurlar.
Fibula Sümüyünün Ağrısının Qarşısını Alma Yolları
İdman zamanı qoruyucu tədbirlər alın:
Yüksək təsirli idmanlarda uyğun ayaqqabı və qoruyucu vasitələrdən istifadə edin.
Sağlam qidalanma:
Kalsium, D vitamini və digər sümük sağlamlığını dəstəkləyən qidalar qəbul edin.
İdman sonrası bərpa:
Həddindən artıq stressdən sonra ayaqları istirahət etdirin.
Mütəmadi yoxlamalar:
Əgər fibula bölgəsində davamlı ağrılarınız varsa, mütləq həkimə müraciət edin.
Nəticə
Fibula sümüyü baldırda dəstək və sabitlik funksiyasını yerinə yetirir. Onun zədələnməsi və ya iltihablanması ağrılara səbəb ola bilər. Müvafiq müalicə və qoruyucu tədbirlərlə fibula ağrısını idarə etmək və tam sağalmanı təmin etmək mümkündür. Hər hansı ciddi simptomlarda həkimə müraciət etmək vacibdir.
