Göz Yaşı Sistemi və Burun Hissəsinin Əməliyyatları
Dakriosistorinostomiya (DCR):
Təsviri: Dakriosistorinostomiya, göz yaşı kisəsi ilə burun boşluğu arasında yeni bir yol açaraq göz yaşı kanalının tıxanmasını aradan qaldırmaq üçün həyata keçirilən cərrahi əməliyyatdır. Bu prosedur xarici və endoskopik üsullarla icra edilə bilər.
Faydalı olduqda: Göz yaşı kanalının distal hissəsində (burun yolu yaxınlığında) tıxanma və ya göz yaşı kisəsi ilə əlaqədar iltihab (dakriyosistit) olan xəstələr üçün.
Əməliyyatın İki Növü:
Xarici DCR: Göz yaşı kisəsinin üstündə, burun yanındakı dəridə kiçik bir kəsik edilir və göz yaşı kisəsi ilə burun arasında yeni bir keçid yaradılır. Xarici DCR yüksək uğur dərəcəsinə malikdir, lakin dəridə kiçik bir çapıq qala bilər.
Endoskopik DCR: Burun içərisindən, endoskopik cihazlarla (kamera və mikro alətlər) həyata keçirilir. Bu üsul minimal invazivdir və kəsik izi qoymur, lakin bəzi hallarda xarici DCR qədər effektiv olmaya bilər.
Risklər:
Qanaxma, infeksiya, burun tıxanıqlığı, göz yaşı sistemində təkrarlanan tıxanma və ya yara izlərinin yaranması.
Lakrimal Stent Və ya Boru Yerləşdirilməsi:
Təsviri: Göz yaşı kanalındakı tıxanmanı aradan qaldırmaq və ya yeni açılmış keçidi açıq saxlamaq üçün lakrimal kanallara silikon stent və ya boru yerləşdirilməsi əməliyyatıdır.
Faydalı olduqda: Qismən göz yaşı yolu tıxanmaları və ya DCR əməliyyatından sonra keçidin açıq saxlanması üçün.
Risklər: Borunun çıxması, burun qanaması, infeksiya, göz yaşı kanalının zədələnməsi və ya narahatlıq.
Kanalikuloplasti:
Təsviri: Göz yaşı kanalları (kanalikullar) içərisində olan tıxanmaların genişləndirilməsi və açılması üçün həyata keçirilən bir əməliyyatdır. Bu prosedur, kanal içərisinə balonlu kateter yerləşdirilərək genişləndirilməsi və ya mikro cərrahi alətlərlə tıxanmanın açılması ilə edilir.
Faydalı olduqda: Kanalikullarda qismən tıxanma hallarında.
Risklər: İnfeksiya, kanalın zədələnməsi, daralmanın təkrarlanması və ya göz yaşı sisteminin pozulması.
Konjonktivodakriosistorinostomiya (CDCR):
Təsviri: Bu əməliyyat göz yaşı yollarında ciddi tıxanmalar olduqda və ya əvvəlki DCR cərrahiyyələri uğursuz olduqda həyata keçirilir. Bu üsulda göz yaşı kisəsi ilə konjonktiva (gözün ağ hissəsini örtən membran) arasında yeni bir keçid yaradılır.
Faydalı olduqda: Göz yaşı kanalında ciddi tıxanmalar, konjenital malformasiya və ya travma sonrası vəziyyətlərdə.
Risklər: Göz yaşı axınının pozulması, infeksiya, qanaxma və ya qapalı keçidlərin təkrarlanması.
Dakriosistektomiya:
Təsviri: Göz yaşı kisəsinin tamamilə çıxarılması əməliyyatıdır. Adətən göz yaşı kisəsində təkrarlanan infeksiyalar və ya xroniki dakriyosistit hallarında tətbiq olunur.
Faydalı olduqda: Xroniki iltihab və ya göz yaşı kisəsi absesi hallarında.
Risklər: İnfeksiya, qanaxma, göz yaşı axınının pozulması və estetik problemlər.
Lakrimal Probinq (Dilatasiya):
Təsviri: Uşaqlarda və bəzən böyüklərdə göz yaşı kanallarının açılması üçün göz yaşı kanalına kiçik metal probun daxil edilməsi ilə həyata keçirilən prosedurdur. Adətən lokal anesteziya altında aparılır.
Faydalı olduqda: Yenidoğulmuşlarda və körpələrdə göz yaşı kanalı tıxanmaları (konjenital nazolakrimal kanal tıxanması).
Risklər: Kanalın zədələnməsi, qanaxma, infeksiya və ya tıxanmanın təkrarlanması.
Cərrahi Müdaxilələrin Seçilməsi və Prosedur Haqqında Məlumat
Diaqnoz və Hazırlıq:
Göz yaşı sisteminin tıxanması və ya infeksiyasını müəyyən etmək üçün oftalmoloji müayinə, göz yaşı yolu irrigasiya testi, dakriosistoqrafiya və ya endoskopik müayinə kimi testlər aparılır.
Xəstənin tibbi tarixçəsi və şişlik, infeksiya, göz yaşının axması kimi əlamətləri nəzərə alınır.
Əməliyyatdan Sonra Baxım:
Baxım və Monitorinq: Əməliyyatdan sonra qanaxma, infeksiya, ağrı və digər ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün gözə və burun yollarına qulluq edilməlidir.
Antibiotik və Ağrıkəsici Müalicə: İnfeksiyanın qarşısını almaq və ağrını idarə etmək üçün müalicələr təyin edilir.
Əməliyyat Sonrası Nəticələr: Cərrahiyyədən sonra, göz yaşı axınının bərpa olunması üçün nəticələr qiymətləndirilir və lazım gəldikdə əlavə müdaxilələr aparılır.
Əməliyyatdan Qaçınma Alternativləri
Müalicə və Dəstək Vasitələri: Göz damcıları, antibiotiklər, masaj terapiyası (xüsusən də körpələrdə), lakrimal sistem irrigasiyası və göz yaşı kanalının probinqi kimi qeyri-cərrahi metodlar bəzi hallarda kifayət edə bilər.
Balon Dakrioplastika: Göz yaşı kanalı içərisində bir balon kateter yerləşdirilərək tıxanmaların genişləndirilməsi. Daha az invazivdir və uşaqlar üçün xüsusilə uyğundur.
