Hamiləlik Zəhərlənməsinin Əsas Əlamətləri və Simptomları
Yüksək Qan Təzyiqi (Hipertoniya)
Preeklampsiyanın əsas əlaməti hamiləlik dövründə qan təzyiqinin yüksəlməsidir. Qan təzyiqi 140/90 mmHg və ya daha yüksək olur. Bu vəziyyət ən az iki ölçmədə ardıcıl olaraq təsdiqlənməlidir.
Sidikdə Zülalın Olması (Proteinuriya)
Böyrəklərin düzgün işləməməsi nəticəsində sidikdə zülalın artması (proteinuriya) preeklampsiyanın əsas göstəricilərindən biridir. Proteinuriya, sidik analizində yüksək miqdarda protein mövcudluğu ilə təsdiqlənir.
Əl və Üz Şişkinliyi (Ödem)
Ani və ya həddindən artıq şişkinlik, xüsusilə üz, əllər və ayaqlarda ödem (şişkinlik) preeklampsiya əlaməti ola bilər. Bəzi şişkinliklər hamiləlikdə normal olsa da, ani və ya ciddi şişkinlik narahatedici ola bilər.
Baş Ağrısı
Güclü və keçməyən baş ağrıları preeklampsiyanın əlaməti ola bilər. Baş ağrıları adətən dərmanlarla keçməz və qısa müddət ərzində yaxşılaşmaz.
Görmə Problemləri
Bulanıq görmə, görmə sahəsində qaranlıq və ya parlaq nöqtələr, hətta müvəqqəti görmə itkisi kimi görmə pozğunluqları preeklampsiyanın ciddi əlamətlərindən biridir.
Ürəkbulanma və Qusma
Hamiləliyin əvvəlində olan adi ürəkbulanma və qusmadan fərqli olaraq, preeklampsiya zamanı ikinci və ya üçüncü trimestrdə baş verən şiddətli ürəkbulanma və qusma narahatedici əlamətlər ola bilər.
Ürəkdöyünmə və Nəfəs Darlığı
Ürəkdöyünmə (taxikardiya) və nəfəs darlığı, xüsusilə oturanda və ya uzananda meydana gələ bilər. Bu əlamətlər preeklampsiyanın ağırlaşmış formalarını göstərə bilər.
Üst Qarın Ağrısı (Epigastrik Ağrı) və ya Sağ Üst Qarın Bölgəsində Ağrı
Qarının yuxarı hissəsində, xüsusilə sağ tərəfdə (qaraciyərin olduğu bölgədə) meydana gələn ağrılar preeklampsiyanın əlaməti ola bilər.
Qaraciyər və Böyrək Funksiyalarının Anormallığı
Qan analizlərində qaraciyər və böyrək funksiyalarının pozulması halları ola bilər. Bu pozuntular qanda müəyyən biokimyəvi göstəricilərin artması ilə özünü göstərir.
Çəki Artımı
Qısa müddət ərzində baş verən həddindən artıq və sürətli çəki artımı (adətən bir həftədə 2 kiloqram və ya daha çox) preeklampsiyanın əlaməti ola bilər və maye yığılmasını (ödemi) göstərə bilər.
Ağır Preeklampsiyanın Əlamətləri
Ağır preeklampsiya hallarında, yuxarıda qeyd edilən simptomlarla yanaşı, əlavə əlamətlər də meydana çıxa bilər:
HELLP Sindromu: Hemoliz (qan hüceyrələrinin parçalanması), qaraciyər fermentlərinin yüksəlməsi və trombositlərin azalması ilə xarakterizə olunan ciddi bir vəziyyət. HELLP sindromu həyat üçün təhlükəli ola bilər.
Plasental Ayrılma (Abruptio Placentae): Preeklampsi plasentanın vaxtından əvvəl uşaqlıqdan ayrılmasına səbəb ola bilər ki, bu da həm anaya, həm də körpəyə ciddi təhlükə yarada bilər.
Qıcolmalar (Eklampsiya): Preeklampsiya nəzarət altına alınmazsa, qıcolmalar və komaya səbəb ola bilər. Eklampsiya təcili tibbi müdaxilə tələb edən həyati təhlükəli bir vəziyyətdir.
Preeklampsiyanın Risk Faktorları
Preeklampsiya riskini artıran bəzi faktorlar aşağıdakılardır:
İlk hamiləlik
Əvvəlki hamiləlikdə preeklampsiya keçirmiş olmaq
Hamiləlikdən əvvəl yüksək qan təzyiqi (hipertoniya)
Şəkərli diabet və ya böyrək xəstəliyi
İkiz və ya çoxdöllü hamiləliklər
İrsi amillər (ailə üzvlərində preeklampsiya tarixçəsi)
40 yaşdan yuxarı hamiləlik
Piylənmə və ya yüksək bədən kütlə indeksi (BKİ)
Diaqnostika və Müalicə
Preeklampsiyanın diaqnozu, qan təzyiqi ölçüləri, sidik analizləri və qan testləri ilə qoyulur. Müalicə, preeklampsiyanın şiddətindən və hamiləliyin həftəsindən asılı olaraq fərqlənir:
Yüngül Preeklampsiya: Yaxından izlənmə, istirahət, diyet tənzimləməsi və qan təzyiqini nəzarətdə saxlamaq üçün dərmanlar.
Ağır Preeklampsiya: Xəstəxanada müalicə, təcili doğum (vaginal və ya keysəriyyə yolu ilə) və ana-körpənin sağlamlığını qorumaq üçün təcili tibbi tədbirlər.
Nəticə
Preeklampsi ciddi bir hamiləlik vəziyyətidir və erkən diaqnoz və müalicə həm ananın, həm də körpənin sağlamlığını qorumaq üçün vacibdir. Preeklampsiya əlamətləri ilə qarşılaşdığınız halda dərhal tibbi yardım almağınız tövsiyə olunur.
