1. Hepatit C Necə Yoluxur?
📌 Hepatit C əsasən yoluxmuş qanla təmas nəticəsində yayılır.
🔹 Yoluxma Yolları:
✅ İynə və ya şprislərin ortaq istifadəsi (narkotik istifadəsi)
✅ Qeyri-steril tibbi alətlər və ya qan köçürülməsi
✅ Tattoo və pirsinq üçün istifadə olunan çirklənmiş avadanlıqlar
✅ Anadan körpəyə doğuş zamanı (vertikal yoluxma)
✅ Qeyri-qorunan cinsi əlaqə (çox nadir hallarda)
📌 Hepatit C gündəlik ünsiyyət (öpmək, qucaqlamaq, yemək paylaşmaq) ilə keçmir.
2. Hepatit C Növü və Gedişatı
📌 Hepatit C iki əsas formada inkişaf edə bilər:
1️⃣ Kəskin Hepatit C
İnfeksiyadan sonra 6 ay ərzində yaranan formadır.
İmmun sistemi bəzən bu virusu özü yox edə bilər.
Ancaq halların təxminən 75-85%-də xəstəlik xroniki formaya keçir.
2️⃣ Xroniki Hepatit C
Uzun müddət davam edən (illərlə) və qaraciyər xəstəliklərinə səbəb olan formadır.
Siroz və qaraciyər xərçənginə gətirib çıxara bilər.
Müalicə olunmadıqda ciddi qaraciyər zədələnməsinə səbəb olur.
📌 Xroniki Hepatit C illərlə simptomsuz qala bilər, bu səbəbdən də “səssiz xəstəlik” adlanır.
3. Hepatit C-nin Əlamətləri
📌 Hepatit C olan bir çox insan uzun illər simptomlar hiss etməyə bilər.
🟡 Erkən Simptomlar (Kəskin Hepatit C)
✅ Yorğunluq və zəiflik
✅ Qarın ağrısı (xüsusilə sağ tərəfdə)
✅ Qızdırma və titrəmə
✅ Ürəkbulanma və qusma
✅ İştahsızlıq
🛑 Gecikmiş Simptomlar (Xroniki Hepatit C və Qaraciyər Zədələnməsi)
✅ Sarılıq (dərinin və gözlərin sararması)
✅ Tünd rəngli sidik və açıq rəngli nəcis
✅ Qarın nahiyəsində şişkinlik və su yığılması (ascites)
✅ Qaraciyər çatışmazlığı (qaşınma, kilo itkisi, beyin dumanı - hepatik ensefalopatiya)
📌 Hepatit C xəstələrinin 20-30%-də siroz və ya qaraciyər xərçəngi inkişaf edə bilər.
4. Hepatit C Diaqnozu Necə Qoyulur?
📌 Hepatit C virusunu aşkar etmək üçün aşağıdakı testlər istifadə olunur:
✅ HCV Antikor Testi → İlk yoxlama testi, virusun olub-olmadığını müəyyən edir.
✅ HCV RNA Testi (PCR testi) → Virusun aktiv olub-olmadığını təsdiq edir.
✅ Qaraciyər Funksiya Testləri (ALT, AST, Bilirubin, Albumin) → Qaraciyərin nə dərəcədə zədələndiyini göstərir.
✅ Fibroskan və ya Biopsiya → Qaraciyərdə yaranan fibroz və sirozun dərəcəsini müəyyən edir.
📌 Hepatit C-nin diaqnozu erkən qoyularsa, müalicə daha effektiv olur!
5. Hepatit C Müalicə Olunurmu?
📌 Bəli! Hepatit C tamamilə müalicə edilə bilən bir xəstəlikdir. Müasir antiviral dərmanlarla xəstəlik 12-24 həftə ərzində 95%-dən çox hallarda tamamilə sağalır.
✅ Sofosbuvir + Velpatasvir (Epclusa)
✅ Sofosbuvir + Ledipasvir (Harvoni)
✅ Glecaprevir + Pibrentasvir (Mavyret)
📌 Hepatit C müalicəsində istifadə olunan yeni dərmanlar (DAA - Direct Acting Antivirals) çox effektivdir və demək olar ki, heç bir yan təsiri yoxdur.
🚨 Vacibdir: Müalicə müddətində alkoqol və qaraciyərə zərər verən dərmanlardan uzaq durmaq lazımdır.
6. Hepatit C-dən Necə Qorunmaq Olar?
📌 Hepatit C-yə qarşı peyvənd yoxdur! Lakin aşağıdakı tədbirlər görülərək yoluxmanın qarşısını almaq olar:
✅ Qeyri-steril iynə və şprislərdən istifadə etməyin.
✅ Tatu və pirsinq etdirmək üçün steril avadanlıqdan istifadə edin.
✅ Qan köçürmələri zamanı təhlükəsiz və yoxlanılmış qan qəbul edin.
✅ Qoruyucu tədbirlər görərək (prezervativ istifadəsi) cinsi yolla yoluxmadan qorunun.
✅ Hepatit B peyvəndi olun (çünki Hepatit B-lə birlikdə olmaq qaraciyərə daha çox zərər verə bilər).
📌 Risk qrupunda olan insanlar (səhiyyə işçiləri, narkotik istifadəçiləri, qan donorları) mütəmadi yoxlanmalıdır.
7. Hepatit C Müalicə Olunmasa Nə Baş Verə bilər?
❌ Qaraciyər sirozu – Qaraciyər toxuması zamanla fibrozlaşır və funksiyasını itirir.
❌ Qaraciyər çatışmazlığı – Qaraciyər bədəni toksinlərdən təmizləyə bilmir.
❌ Qaraciyər xərçəngi – Xroniki Hepatit C qaraciyər xərçəngi riskini artırır.
📌 Erkən müalicə Hepatit C-nin bu ağırlaşmalarının qarşısını ala bilər!
🔹 Nəticə: Hepatit C Tamamilə Müalicə Oluna Bilər!
✅ Erkən diaqnoz və müalicə ilə xəstəlik 12-24 həftə ərzində sağala bilər.
✅ Yeni antiviral dərmanlar (Sofosbuvir, Velpatasvir və s.) çox effektlidir.
✅ Qoruyucu tədbirlər yoluxmanın qarşısını almaq üçün vacibdir.
✅ Peyvənd mövcud deyil, ancaq xəstəliyin qarşısını almaq mümkündür.
📌 Hepatit C diaqnozu qoyulmuş insan ümidsiz olmamalıdır – düzgün müalicə ilə tam sağalmaq mümkündür! 💙
