2. Hepatit C Necə Yoluxur?
Hepatit C əsasən yoluxmuş qan vasitəsilə ötürülür.
📌 Əsas yoluxma yolları:
✅ İynə və tibbi alətlərin sterilizasiya olunmadan istifadəsi (Xüsusilə iynə paylaşımı, diş həkimi prosedurları, tatuirovka və pirsinq zamanı)
✅ Yoluxmuş qanın transfuziyası (Qan vermə prosedurlarında düzgün yoxlanış aparılmadıqda)
✅ Həmşirə, həkim və laboratoriya işçiləri üçün qanla təmas riski
✅ Anadan körpəyə doğuş zamanı keçə bilər (nadir hallarda)
✅ Steril olmayan ülgüc və manikür alətləri ilə yoluxma riski
✅ Təhlükəsiz olmayan cinsi əlaqə (Xüsusilə birdən çox partnyor və qorunmasız cinsi əlaqə zamanı)
📌 Hepatit C hava, su, qida və ya adi gündəlik təmas yolu ilə keçmir!
3. Hepatit C-nin Simptomları
Hepatit C çox vaxt simptomsuz irəliləyir və illərlə aşkarlanmayaraq qaraciyərə zərər verə bilər.
🔹 Kəskin Hepatit C (İlk 6 ayda):
✔ Yüngül yorğunluq
✔ İştahsızlıq və mədə bulantısı
✔ Qarında narahatlıq və sağ qabırğa altında ağırlıq
✔ Sidiyin tündləşməsi və nəcisin açıq rəng alması
✔ Dəri və gözlərdə sarılıq (bəzən)
🔹 Xroniki Hepatit C (6 aydan uzun davam edən hal):
✔ Daimi yorğunluq və tükənmişlik hissi
✔ Qaraciyər funksiyasının zəifləməsi nəticəsində bağırsaq problemləri
✔ Qaraciyər sirrozu və qaraciyər xərçəngi riski
✔ Qan analizlərində anormal qaraciyər fermentləri
📌 Simptomsuz gedişat səbəbindən Hepatit C olan bir çox insan xəstəliklərini yalnız qan testləri ilə öyrənirlər!
4. Hepatit C-nin Diaqnozu Necə Qoyulur?
📌 Hepatit C virusu (HCV) aşkarlamaq üçün aşağıdakı testlər aparılır:
✅ HCV Antikor Testi – Bədənin virusla mübarizə apardığını göstərən ilk testdir.
✅ HCV RNA PCR Testi – Qanda virusun varlığını təsdiqləyir və viral yükü ölçür.
✅ Qaraciyər funksiyası testləri (ALT, AST) – Qaraciyərin zədələnmə səviyyəsini qiymətləndirir.
✅ Fibroskan və ya Biopsiya – Qaraciyərin nə qədər zədələndiyini müəyyən edir.
📌 Erkən diaqnoz Hepatit C-nin xroniki hala keçməsinin qarşısını almaq üçün vacibdir!
5. Hepatit C-nin Müalicəsi
✨ Hepatit C, müasir antiviral müalicələrlə 95%-dən çox uğurla sağaldıla bilən bir xəstəlikdir!
🔹 Əsas antiviral dərmanlar:
✅ Sofosbuvir + Ledipasvir (Harvoni)
✅ Sofosbuvir + Velpatasvir (Epclusa)
✅ Glecaprevir + Pibrentasvir (Mavyret)
📌 Müalicə adətən 8-12 həftə davam edir və yüksək müvəffəqiyyət faizi var!
📌 Hepatit C müalicəsi alkoqol və qaraciyərə zərərli maddələrdən uzaq durmaqla daha effektiv olur.
6. Hepatit C-dən Necə Qorunmaq Olar?
🔹 Hepatit C-nin peyvəndi yoxdur! Amma aşağıdakı qaydalara əməl edərək yoluxma riskini azaltmaq mümkündür:
✅ Steril tibbi və kosmetik alətlərdən istifadə edin.
✅ Tatu, pirsinq və diş həkimi prosedurlarını yalnız steril yerlərdə etdirin.
✅ Ülgüc, diş fırçası və şəxsi gigiyena əşyalarınızı paylaşmayın.
✅ Qan donorluğunda diqqətli olun və yoluxma riskini yoxlayın.
✅ Qorunmasız cinsi əlaqədən çəkinin və təhlükəsizlik tədbirlərinə əməl edin.
📌 Erkən müayinə və Hepatit C testləri, virusun xroniki hala keçməsinin qarşısını almağa kömək edir!
7. Hepatit C-də Qidalanma və Sağlam Həyat Tərzi
Hepatit C olan şəxslər qaraciyər sağlamlığını qorumaq üçün balanslı və sağlam qidalanmalıdırlar.
✅ Tövsiyə olunan qidalar:
Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər (ispanaq, brokkoli)
Omega-3 yağ turşuları (somon, zeytun yağı, qoz)
Antioksidantlarla zəngin meyvələr (nar, çiyələk, böyürtkən)
Tam taxıllar (kinoa, yulaf, qəhvəyi düyü)
Su və təbii şirələr
❌ Qaçınılmalı qidalar:
Alkoqol və qazlı içkilər (qaraciyərə zərər verir)
Şəkərli və işlənmiş qidalar (iltihabı artırır)
Qızardılmış və yağlı yeməklər
Konservantlı və duzlu qidalar
📌 Sağlam qidalanma, müalicənin daha effektiv olmasına kömək edir və qaraciyərin zədələnməsinin qarşısını alır!
8. Nəticə: Hepatit C-dən Qorunmaq və Sağlam Qalmaq Üçün Nə Etməliyəm?
🎯 Hər il qan testi verərək Hepatit C olub-olmadığınızı yoxlayın.
🎯 Steril tibbi və kosmetik prosedurlardan istifadə edin.
🎯 Hepatit C diaqnozu qoyulubsa, antiviral müalicə alın – 95%-dən çox uğurlu nəticə var!
🎯 Sağlam qidalanın və qaraciyər sağlamlığınızı qoruyun.
🎯 Riskli davranışlardan uzaq duraraq yoluxmanın qarşısını alın.
✨ Hepatit C sağaldıla bilən bir xəstəlikdir, lakin erkən diaqnoz və düzgün müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır! 💚🔬
