Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
1. Sağlam Qidalanma
DASH Diyeti (Dietary Approaches to Stop Hypertension): Meyvə, tərəvəz, tam taxıllar və az yağlı süd məhsulları ilə zəngin bir diyet.
Duzun Məhdudlaşdırılması: Gündəlik duz istehlakının 2.300 mg-dən az olması (təxminən bir çay qaşığı) tövsiyə edilir. Daha yaxşı nəticələr üçün 1.500 mg-a qədər azaldılması.
Alkoqolun Məhdudlaşdırılması: Kişilər üçün gündə maksimum iki standart içki, qadınlar üçün isə bir standart içki.
2. Fiziki Aktivlik
Müntəzəm Məşq: Həftədə ən az 150 dəqiqə orta intensivlikdə aerobik məşq (məsələn, sürətli gəzinti, üzgüçülük, velosiped sürmə).
Güc Təlimi: Həftədə ən az iki gün əzələləri gücləndirici məşqlər.
3. Çəki İdarəsi
Bədən Kütlə İndeksi (BMI): Normal aralıqda (18.5-24.9) çəkinin saxlanması.
Bel Çevrəsi: Kişilər üçün 102 sm-dən, qadınlar üçün isə 88 sm-dən az olması.
4. Siqareti Tərgitmə
Siqaret və digər tütün məhsullarının istifadəsinin dayandırılması: Siqareti tərgitmək üçün məsləhət xidmətləri və dərman müalicəsi.
5. Stresin İdarə Edilməsi
Rahatlama Texnikaları: Meditasiya, yoga, tənəffüs məşqləri və digər rahatlama metodları.
Dərman Müalicəsi
1. Diuretiklər
Tiazid Diuretiklər: İlk sıra dərmanlar arasında yer alır (məsələn, hidroklorotiazid, klortalidon).
Potasyum Tutucu Diuretiklər: Bəzi hallarda istifadə edilə bilər (məsələn, spironolakton).
2. ACE İnhibitorları və ARB-lər
ACE İnhibitorları: Enalapril, lisinopril, ramipril.
Angiotensin II Reseptor Blokerləri (ARB-lər): Losartan, valsartan, irbesartan.
3. Kalsium Kanal Blokerləri
Dihidropiridinlər: Amlodipin, nifedipin.
Nondihidropiridinlər: Diltiazem, verapamil.
4. Beta Blokerlər
Selektiv Beta Blokerlər: Metoprolol, atenolol.
Neselektiv Beta Blokerlər: Propranolol.
5. Alfa Blokerlər
Alfa-1 Blokerlər: Doxazosin, prazosin.
6. Aldosteron Antagonistləri
Spironolakton, eplerenon: İkincil hipertansiyon və rezistent hipertansiyon üçün.
Kombinasiya Müalicəsi
Bir neçə dərman qrupunun kombinasiyası, xüsusilə monoterapiya kifayət etmədikdə və ya rezistent hipertansiyon varsa istifadə edilə bilər.
Tibbi Prosedurlar
Renal Denervasiya: Dərmanlara cavab verməyən rezistent hipertansiyon hallarının müalicəsində istifadə edilə bilər.
Baroreseptor Aktivasiya Terapiyası: Qan təzyiqini tənzimləməyə kömək edən bir cihazın implantasiyası.
Monitorinq və İzləmə
Müntəzəm Qan Təzyiqi Ölçmələri: Evdə və ya tibbi müəssisədə müntəzəm olaraq qan təzyiqinin ölçülməsi.
Həkim Ziyarətləri: Müalicənin effektivliyini və yan təsirləri izləmək üçün müntəzəm həkim nəzarəti.
Testlər və Görüntüləmə: Böyrək funksiyası, elektrolitlər və digər əlaqədar testlərin müntəzəm yoxlanılması.
Nəticə
Hipertansiyonun müalicəsi, qan təzyiqini effektiv şəkildə idarə etmək və bununla əlaqəli komplikasiyaların qarşısını almaq üçün həyat tərzi dəyişiklikləri və dərman müalicəsinin kombinasiyasını tələb edir. Hər bir xəstənin vəziyyətinə uyğun müalicə planı müəyyən etmək üçün kardioloq və ya daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssislə yaxından əməkdaşlıq vacibdir. Müalicənin məqsədi, qan təzyiqinin normal səviyyələrə endirilməsi və ürək-damar sağlamlığının qorunmasıdır.
