Hipokondriazın Əlamətləri:
Güclü Xəstəlik Narahatlığı:
Hipokondriazda olan insanlar özlərinə və bədənlərinə çox diqqət yetirirlər və kiçik əlamətləri və ya bədənin təbii reaksiyalarını ciddi bir xəstəlik olaraq şərh edirlər. Məsələn, normal baş ağrısını və ya yüngül mədə ağrısını bir xəstəliyin əlaməti olaraq qəbul edirlər.
Həddindən Artıq Tibbi Araşdırmalar:
Xəstəlik narahatlığı yaşayan insanlar, daimi olaraq tibbi məlumatlar axtarır, internetdə görülən xəstəliklər və semptomlarla əlaqəli axtarışlar edir, bir çox həkimə müraciət edirlər. Onlar tez-tez tibbi testlər və müayinələrdən keçmək istəyirlər və hər dəfə normal nəticələr alsalar belə, yenə də narahatlıq hissi yaşayırlar.
Sürekli Qorxu və Narahatlıq:
Şəxs, heç bir tibbi əsas olmadan xəstəliklərə qarşı daimi qorxu hissi yaşayır. Onlar özlərinin xəstələnəcəyinə və ya öləcəklərinə dair fikirlərinə daima takılıb qalırlar.
Bədənə Həddindən Artıq Diqqət Yetirmək:
Hipokondriaz xəstələri, bədənin hər hansı bir hissəsindəki kiçik dəyişiklikləri diqqətlə izləyir, normal əlamətləri anormal olaraq qəbul edirlər. Məsələn, ürək döyüntüsündəki dəyişikliklər və ya başdakı kiçik ağrılar, onlarda böyük bir narahatlıq yarada bilər.
Tibbi Testlərin Qəbul Edilməməsi və Yəqinlik Axtarışı:
Xəstəlik anksiyetesi olan insanlar həkimlərin verdiyi sağlamlıq diagnozlarına inanmaqda çətinlik çəkirlər və daha çox testlər və müayinələr etmək istəyirlər. Onlar, həkimlərin verdiyi cavablara inamsızlıq göstərərək daha çox məlumat almağa çalışırlar.
Fiziki Simptomların Narahatlıq Yaratması:
Bədənlərindəki fiziki əlamətləri ciddi xəstəliklərin göstəricisi olaraq görürlər. Bu, bəzən yüngül baş ağrıları, əzələ gərginliyi və ya qısa müddətli mədə narahatlıqları ola bilər.
Hipokondriazın Səbəbləri:
Hipokondriazın bir neçə psixoloji, bioloji və çevresel səbəbi ola bilər:
Genetik və Bioloji Amillər:
Araşdırmalar göstərir ki, genetik meyl və beyin kimyası hipokondriazın inkişafında rol oynaya bilər. Serotonin və ya dopamin kimi kimyəvi maddələrin səbəb olduğu narahatlıq hissi, xəstəlik narahatlığına gətirib çıxara bilər.
Ailəvi və Çevresel Faktorlar:
Ailədə xəstəliklə bağlı narahatlıqlar, xüsusən də yaxın birinin ağır xəstəliyi, şəxsdə xəstəlik qorxusunu inkişaf etdirə bilər. Eyni zamanda, uşaqlıqda narahatlıq, travmatik təcrübələr və ya xəstəliklə bağlı stresli vəziyyətlər bu vəziyyətin inkişafını təhrik edə bilər.
Ağır Sağlamlıq Təcrübələri:
Keçmişdə baş vermiş ağır xəstəliklər və ya xəstəliklə bağlı baş verən travmatik təcrübələr, bu vəziyyətin yaranmasına səbəb ola bilər. Həmçinin, yüksək səviyyədə stres və psixoloji travmalar da bu vəziyyətin inkişafına təsir edə bilər.
Koqnitiv Faktorlar:
İnsanların xəstəlik haqqında həddindən artıq narahatlıq yaratma meyli və başqa insanların fiziki əlamətlərini normallaşdırmaqda çətinlik çəkmələri, hipokondriazın inkişafına yol aça bilər. İnsanlar bəzən əlamətləri reallıqdan daha ciddi və təhlükəli qəbul edə bilərlər.
Hipokondriazın Müalicəsi:
Hipokondriaz, psixoterapiya və dərman müalicəsi ilə idarə edilə bilər. Müalicə, xəstənin fiziki sağlamlıqdan daha çox emosional sağlamlığına yönəlir:
Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT):
Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT), hipokondriazın müalicəsində ən təsirli metodlardan biridir. Bu terapiya, insanın xəstəliklə əlaqəli qorxularını yenidən qiymətləndirməsinə və qeyri-real düşüncə nümunələrini dəyişdirməyə kömək edir. CBT, xəstəyə sağlam düşüncə tərzləri və həyata daha pozitiv yanaşma öyrədir.
İlaçlar:
Antidepresanlar və anksiyolitik dərmanlar, serotonin və dopamin kimi beyin kimyəvi maddələrini tənzimləyərək narahatlıq və qorxunun qarşısını almağa kömək edə bilər. Bu dərmanlar, hipokondriaz ilə əlaqəli emosional təzyiqi azaltmağa kömək edir.
Təhsil və Özünə Yardım Qrupları:
Özünə yardım qrupları və təhsil proqramları, insanlara xəstəlik haqqında yanlış məlumatları düzəltmək və sağlam düşüncə tərzini inkişaf etdirmək üçün dəstək verir. İnsanlar bir-birlərinə dəstək olaraq, öz narahatlıqları ilə necə başa çıxa biləcəklərini öyrənə bilərlər.
Stress və Anksiyetə İdarəetmə:
Stress və anksiyetə idarəetmə texnikaları (dərin nəfəs alma, meditasiya, yoga) xəstələrin xəstəliklə bağlı narahatlıqları və gündəlik stresləri idarə etmələrinə kömək edə bilər.
Nəticə:
Hipokondriaz (Xəstəlik Anksiyete Bozukluğu), insanların öz bədənlərindəki kiçik dəyişiklikləri ciddi xəstəliklər olaraq görməsi və buna görə davranışlarını təkrarlamaları ilə xarakterizə olunur. Bu vəziyyət ciddi bir psixoloji narahatlıq yaradır və şəxsin həyat keyfiyyətini azaldır. Koqnitiv davranış terapiyası və dərman müalicəsi ilə hipokondriazın təsirləri idarə oluna bilər. Tibbi müdaxilə və psixoloji dəstək, xəstəliyin müalicəsində ən effektiv yanaşmalardır.
