Histerektomiyanın Potensial Zərərləri və Riskləri
Cərrahi Risklər və Fəsadlar
Anesteziya ilə bağlı Risklər: Hər hansı bir cərrahi əməliyyatda olduğu kimi, histerektomiya da anesteziya ilə əlaqəli risklər daşıyır. Bunlar allergik reaksiyalar, ürək-damar və ya tənəffüs problemləri ola bilər.
İnfeksiya: Əməliyyat sahəsində və ya daxilində infeksiya riski mövcuddur. Bu, sidik yolları infeksiyası, yara infeksiyası və ya qarın boşluğunda infeksiya şəklində ola bilər.
Qanaxma və Qan Təzyiqi Problemləri: Əməliyyat zamanı və ya sonra həddindən artıq qanaxma baş verə bilər və bu, qan köçürülməsini tələb edə bilər.
Qonşu Orqanlara Zərər: Əməliyyat zamanı yaxınlıqda olan bağırsaq, sidik kisəsi, sidik axarları və qan damarları kimi digər orqanlara təsadüfən zərər vurula bilər.
Tromboemboliya: Dərin ven trombozu (DVT) və ya ağciyər emboliyası kimi qan laxtalanması problemləri əməliyyatdan sonra meydana gələ bilər.
Hormonal Dəyişikliklər və Menopoz
Yumurtalıqların Çıxarılması Halında Menopoz: Əgər histerektomiya ilə yanaşı yumurtalıqlar da çıxarılırsa (ooforektomiya), qadın dərhal cərrahi menopoz yaşayır. Bu, isti basmalar, tərləmə, vaginal quruluq, emosional dəyişikliklər və sümüklərin zəifləməsi (osteoporoz) kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Hormonal Dengesizlik: Yumurtalıqların çıxarılmadığı hallarda da yumurtalıqların funksiyasında dəyişikliklər ola bilər, bu da hormonal balanssızlığa səbəb ola bilər.
Cinsi Həyatda Dəyişikliklər
Vaginal Quruluq və Ağrılı Cinsi Əlaqə: Histerektomiyadan sonra bəzi qadınlarda vaginal quruluq və cinsi əlaqə zamanı ağrı müşahidə edilə bilər.
Libido Azalması: Hormon səviyyəsindəki dəyişikliklər və ya əməliyyat sonrası psixoloji vəziyyət qadınlarda cinsi istəyi azalda bilər.
Orqazm Problemləri: Bəzi qadınlar histerektomiyadan sonra orqazm hissiyyatında azalma və ya dəyişiklik yaşaya bilərlər.
Psixoloji və Emosional Təsirlər
Depressiya və Kədər: Bəzi qadınlar histerektomiyadan sonra məhsuldarlığın itirilməsi, hormonal dəyişikliklər və əməliyyatın özü ilə əlaqəli emosional narahatlıq hiss edə bilərlər.
Bədən İmici ilə Bağlı Problemlər: Uşaqlığın çıxarılması bədən imici və qadınlıq hissləri ilə əlaqəli mənfi təsirlər yarada bilər.
Uzunmüddətli Sağlamlıq Problemləri
Pelvik Orqanların Düşməsi: Uşaqlığın çıxarılması bəzi qadınlarda sidik kisəsi, rektum və ya vaginal damın aşağı enməsinə (prolaps) səbəb ola bilər. Bu vəziyyət sidik və ya nəcisin saxlanılması ilə bağlı problemlərə yol aça bilər.
Sümük Sağlamlığının Pisləşməsi: Cərrahi menopozun erkən başlaması ilə bağlı olaraq, sümük sıxlığı azalması (osteoporoz) və sınıq riski artar.
Ürək-damar Xəstəlikləri: Yumurtalıqların erkən çıxarılması menopozu erkən başlada bilər ki, bu da ürək-damar xəstəlikləri riskini artıra bilər.
Reproduktiv Potensialın İtirilmesi
Histerektomiya həyata keçirildikdən sonra qadının hamilə qalma potensialı tamamilə itirilir. Bu, bəzi qadınlar üçün mənəvi və emosional cəhətdən çətin ola bilər.
Histerektomiya Növlərinə Görə Risklər
Histerektomiya müxtəlif üsullarla həyata keçirilə bilər və hər bir üsulun öz risk və yan təsirləri vardır:
Abdominal Histerektomiya: Qarında böyük kəsiklə aparılır və sağalma müddəti daha uzun ola bilər.
Vaginal Histerektomiya: Vaginadan aparılır, sağalma müddəti qısadır, lakin bəzi hallarda cinsi funksiyalara təsir göstərə bilər.
Laparoskopik Histerektomiya (Minimal İnvaziv): Daha az invazivdir, sağalma müddəti daha qısa və yara izləri minimaldır, lakin əməliyyat zamanı müəyyən fəsadlar yarana bilər.
Sağalma və Reabilitasiya
Histerektomiyadan sonra sağalma müddəti, əməliyyatın növünə, xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə və əməliyyatın səbəblərinə görə dəyişə bilər. Adətən sağalma müddəti 4-6 həftə arası davam edir. Bu müddət ərzində aşağıdakı tədbirlər görülməlidir:
Fiziki Fəaliyyəti Məhdudlaşdırmaq: Ağır qaldırmaq, intensiv fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq.
Yaranın Baxımı: Yaranın infeksiya əlamətlərinə nəzarət etmək.
Dərman Müalicəsi: Həkim tərəfindən təyin olunan ağrıkəsicilər və digər dərmanları qəbul etmək.
Psixoloji Dəstək: Emosional və psixoloji dəyişikliklər üçün peşəkar dəstək almaq.
Nəticə
Histerektomiya ciddi bir cərrahi əməliyyatdır və potensial zərərləri, riskləri və uzunmüddətli təsirləri haqqında ətraflı məlumat sahibi olmaq vacibdir. Bu əməliyyatın faydalarını və risklərini başa düşmək və ən uyğun qərarı vermək üçün bir ginekoloq və ya ixtisaslı tibb mütəxəssisi ilə məsləhətləşmək tövsiyə olunur.
