Humerus Sümüyünün Anatomiyası
Humerus sümüyü üç əsas hissədən ibarətdir:
1. Proksimal (üst) hissə:
Baş (Caput humeri):
Sferik formadadır və çiyin oynağının bir hissəsini təşkil edir.
Böyük və kiçik tüberküllər (Tuberculum majus və minus):
Əzələlərin yapışma nöqtələridir.
Anatomik boyun:
Humerusun başını diafizdən ayıran dar bir sahədir.
Cərrahi boyun:
Çiyin zədələnmələri və sınıqları üçün həssas bir bölgədir.
2. Diafiz (şaft):
Humerusun uzun və silindrik hissəsidir.
Deltoid çıxıntı (Tuberositas deltoidea):
Deltoid əzələsi bu bölgəyə yapışır.
Radial oluk:
Radial sinir bu olukdan keçir.
3. Distal (aşağı) hissə:
Kondillər: Radius və ulna ilə birləşən oynaq səthləri.
Medial və lateral epikondillər:
Əzələ və bağların yapışdığı çıxıntılar.
Olekranon çökəyi (Fossa olecrani):
Dirsək oynağı hərəkət edərkən ulna sümüyü bu çökəkdə yerləşir.
Humerusun Funksiyaları
Hərəkət:
Çiyin və dirsək oynaqları vasitəsilə qolu hərəkət etdirməyə imkan verir.
Əzələlər üçün dayaq funksiyası göstərir.
Dəstək:
Üst ətrafın əsas dayağıdır və qolu yerində saxlayır.
Qoruma:
Humerusun içərisində sümük iliyi var, bu da qan hüceyrələrinin istehsalını dəstəkləyir.
Humerus Sümüyünün Sınıqları
Humerus sümüyü zədələnmələrə həssas ola bilər, xüsusilə düşmələr, qəzalar və ya idman zədələri nəticəsində.
Sınıq Növləri:
Proksimal humerus sınığı:
Çiyinə yaxın hissədə baş verir.
Diafiz sınığı:
Humerusun orta hissəsində baş verən sınıqdır.
Distal humerus sınığı:
Dirsəyə yaxın hissədə meydana gəlir.
Simptomlar:
Şiddətli ağrı.
Şişkinlik və göyərmə.
Qolun hərəkət məhdudiyyəti.
Radial sinir zədələnməsi nəticəsində qolda uyuşma və ya zəiflik.
Müalicə:
Konservativ: Gips, breys və ya asılqandan istifadə.
Cərrahi: Şveller, vintlər və ya plitələrlə sabitləmə.
Humerus Sümüyünün Zədələnmələri və Xəstəlikləri
Osteoporoz:
Sümüyün zəifləməsi və sınıq riskinin artması.
Bursit və Tendonit:
Çiyin oynağı ətrafında iltihab.
Artrit:
Oynaqların iltihablanması nəticəsində hərəkət məhdudiyyəti və ağrı.
Sinir zədələnmələri:
Radial sinir humerusun yaxınından keçdiyi üçün zədələnə bilər.
Humerus Sümüyünün Sağlamlığı Üçün Tövsiyələr
Balanslı qidalanma:
Kalsium və D vitamini ilə zəngin qidalar (süd məhsulları, yaşıl tərəvəzlər).
Fiziki fəaliyyət:
Ağırlıq daşıyan məşqlər sümük sıxlığını artırır.
Zədələrdən qorunma:
İdman zamanı qoruyucu avadanlıqdan istifadə edin.
Osteoporozun qarşısını almaq:
Gündəlik aktiv olmaq və sümük sağlamlığını qorumaq.
Nəticə
Humerus sümüyü bədənin vacib dayaqlarından biridir, çiyin və dirsək hərəkətini təmin edir. Onun sağlamlığını qorumaq və zədələnmələrdən çəkinmək gündəlik həyat keyfiyyətini artırır. Hər hansı zədə və ya ağrı hallarında vaxtında tibbi yardım almaq vacibdir.
