Səbəblər
Kəpənək simptomunun ən çox rast gəlindiyi xəstəliklər və səbəbləri aşağıdakılardır:
Sistemik lupus eritematozus (SLE):
Otoimmün xəstəlik: Bədəndəki immun sisteminin öz sağlam hüceyrələrinə hücum etməsi nəticəsində yaranır. Lupus əsasən qadınlarda rast gəlinir və müxtəlif orqan sistemlərini təsir edə bilər.
Tətikləyici faktorlar: Günəş işığı, infeksiyalar, stres və bəzi dərmanlar.
Rosacea:
Xroniki dəri xəstəliyi: Üz dərisində qızartı, qabarcıqlar və iltihabla xarakterizə olunur.
Tətikləyici faktorlar: İsti içkilər, ədviyyatlı qidalar, alkoqol, günəş işığı və stress.
Seboreik dermatit:
Dəri xəstəliyi: Yağlı dəridə qızartı, qabıq və pullanma ilə xarakterizə olunur.
Tətikləyici faktorlar: Stres, hormonal dəyişikliklər və soyuq hava.
Fotodermatit:
Günəş işığına həssaslıq: Güneş işığına məruz qaldıqdan sonra dəridə qızartı və iltihab.
Tətikləyici faktorlar: UV radiasiyası, bəzi dərmanlar və kimyəvi maddələr.
Simptomlar
Kəpənək simptomu adətən aşağıdakı əlamətlərlə müşahidə olunur:
Üz qızartısı: Üzün yanaqları və burnunun üzərində simmetrik olaraq yerləşən qırmızı və ya çəhrayı rəngli döküntü.
Qızartının forması: Kəpənək qanadlarına bənzər şəkildə yayılır.
İltihab və ağrı: Dəridə iltihab, bəzən ağrı və ya qaşıntı.
Dəridə həssaslıq: Günəş işığına qarşı həssaslıq və dözümsüzlük.
Diaqnoz
Kəpənək simptomunun diaqnozu adətən klinik simptomlar, tibbi tarix və müxtəlif testlər vasitəsilə qoyulur:
Fiziki müayinə: Həkim döküntüləri və digər simptomları yoxlayır.
Tibbi tarix: Xəstənin simptomları, keçmiş xəstəlikləri və ailə tarixçəsi barədə məlumat.
Laboratoriya testləri: Antinüklear antikor (ANA) testi, eritrosit çökmə sürəti (ESR), C-reaktiv protein (CRP) və digər otoimmün göstəricilər.
Biopsiya: Dərinin kiçik bir hissəsinin mikroskop altında incələnməsi.
Müalicə
Kəpənək simptomunun müalicəsi əsas səbəbə və xəstəliyin şiddətinə bağlı olaraq dəyişir:
Sistemik lupus eritematozus (SLE):
Antiinflamatuar dərmanlar: İbuprofen və ya naproksen kimi dərmanlar.
Kortikosteroidlər: İltihabı azaltmaq üçün.
Antimalarial dərmanlar: Hidroksixlorokin lupus simptomlarını idarə etmək üçün.
İmmunsupressiv dərmanlar: Azatioprin, metotreksat və ya mikofenolat mofetil.
Rosacea:
Topikal dərmanlar: Metronidazol, azelaik turşu və ya ivermektin.
Oral antibiotiklər: Tetrasiklinlər və ya doksisiklin.
Yaşam tərzi dəyişiklikləri: Tətikləyici faktorların qarşısını almaq.
Seboreik dermatit:
Antifungal kremlər: Ketokonazol və ya siklopiroks.
Topikal kortikosteroidlər: İltihabı və qaşıntını azaltmaq üçün.
Emoliyentlər: Dərini yumşaltmaq və nəmləndirmək üçün.
Fotodermatit:
Günəşdən qoruyucu vasitələr: Yüksək SPF dəyəri olan günəşdən qoruyucu kremlər.
Günəşdən qaçınma: Günəş işığından uzaq durmaq və qoruyucu geyimlərdən istifadə etmək.
Antihistaminiklər: Qaşıntını azaltmaq üçün.
Evdə Baxım və Profilaktika
Günəşdən qorunma: Yüksək SPF dəyəri olan günəşdən qoruyucu kremlər və qoruyucu geyimlərdən istifadə etmək.
Stressin idarə edilməsi: Stressi azaltmaq üçün meditasiya, yoga və ya digər rahatlama texnikaları.
Sağlam qidalanma: Balanslı və qidalı bir pəhriz, xüsusilə antiinflamatuar qidalarla zəngin.
Dərmanların düzgün istifadəsi: Həkim tərəfindən təyin olunan dərmanların düzgün və müntəzəm istifadəsi.
Fəsadlar
Nevroloji problemlər: SLE ilə əlaqəli olan sinir sistemi zədələnmələri.
Ürək və damar xəstəlikləri: Otoimmün xəstəliklər ürək və damar problemlərinə səbəb ola bilər.
Böyrək problemləri: SLE böyrək funksiyalarını təsir edə bilər.
Dəri infeksiyaları: Dərinin zədələnməsi və iltihabı nəticəsində ikincili infeksiyalar.
Kəpənək simptomu ciddi və həyat keyfiyyətini təsir edən bir vəziyyətin göstəricisi ola bilər. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə simptomlar idarə edilə bilər və xəstənin həyat keyfiyyəti artırıla bilər. Əgər kəpənək simptomu əlamətlərini yaşayırsınızsa və ya bu vəziyyətdən şübhələnirsinizsə, dərhal tibbi yardım alınması vacibdir.
