Keratokonusun Əlamətləri:
Keratokonusun başlanğıc mərhələləri yüngül ola bilər və xəstələr bu mərhələdə yalnız görmə bulanıqlığı hiss edə bilərlər. Ancaq xəstəlik inkişaf etdikcə daha ciddi əlamətlər meydana gəlir:
Görmə Bulanıqlığı:
Görmədə bulanıqlıq və ya görmə keyfiyyətinin pisləşməsi, ən erkən əlamət ola bilər. Bu, korneanın şəffaflığını itirməsi və işığın gözə düzgün daxil olmaması səbəbindən yaranır.
İşıq Həssaslığı:
Korneanın deformasiyası, işıq səthini düzgün qırmağa mane olur və nəticədə işıqlara qarşı həssaslıq və gözləri qıcıqlandıran işıqlar meydana gələ bilər.
Düzgün Görməmək:
Xəstələr görmənin qeyri-adi şəkildə pozulmasını və gözlük ilə də düzəldilməyən görmə problemlərini hiss edə bilərlər.
Gözün Qırpma Hissiyatı:
Gözlərdə qırpma hissi və ya uzaq obyektləri daha çətin görmək kimi simptomlar inkişaf edə bilər.
Gözlərdə Gecə Görmə Çətinlikləri:
Xəstələr gecə və ya zəif işıqda görmədə çətinliklər yaşaya bilər, bu da xüsusilə avtomobil sürərkən problem yaradır.
Keratokonusun İnkishafı və Səbəbləri:
Keratokonusun inkişafı zamanla baş verir və müxtəlif amillər bu xəstəliyin yaranmasına və ya inkişaf etməsinə səbəb ola bilər:
Genetik Faktörlər:
Keratokonusun inkişafı bəzən irsi ola bilər. Əgər bir ailədə bu xəstəliyə rast gəlinirsə, digər ailə üzvlərində də bu xəstəliyin riski daha yüksək olur.
Gözün Üzərinə Təsir Edən Zərərli Faktorlar:
Gözləri həddindən artıq ovuşturmaq və ya zərərli kimyəvi maddələrlə təmas, keratokonusun inkişafına səbəb ola bilər. Uzun müddət gözlərin ovulması göz əzələlərinin zəifləməsinə və korneanın forma dəyişməsinə səbəb ola bilər.
Allergik Reaksiyalar:
Allergik reaksiyalar və ya göz allergiyaları, gözlərin daimi şəkildə ovulmasına və buna bağlı olaraq korneanın zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Çevresel Faktorlar:
Çox vaxt keratokonusun inkişafı havanın kirliliyi, yüksək günəş radiasiyası kimi çevresel faktorlarla əlaqəli ola bilər.
Dəri Xəstəlikləri və Sağlamlıq Problemləri:
Down sindromu, Ehlers-Danlos sindromu və Marfan sindromu kimi bəzi genetik xəstəliklər, keratokonusa meylin yaranmasına səbəb ola bilər. Həmçinin, çox yüksək miqdarda astigmatizm və ya göz təzyiqi də xəstəliyin inkişafını sürətləndirə bilər.
Yaş Faktoru:
Genç yaşlar (adətən 20-lər və 30-lar arasında) keratokonusun daha sürətli inkişaf etdiyi dövrdür. Xəstəlik adətən gənc yaşlarda başlanır, amma inkişaf mərhələsində yavaşlaya bilər.
Keratokonusun Müalicəsi:
Keratokonusun müalicəsi, xəstəliyin mərhələsinə və şiddətinə bağlı olaraq fərqlənir. Müalicə seçimləri bunlardır:
Gözlük və Kontakt Linzalar:
İlk mərhələlərdə, görmə problemində olan şəxslər gözlük və ya yumuşaq kontakt linzalar istifadə edə bilərlər. Bununla yanaşı, keratokonus xəstələrində tez-tez ağır astigmatizm olduğu üçün təsirli görmə əldə etmək çətin ola bilər.
Riboflavin və UV-A Terapisi (Corneal Cross-Linking - CXL):
Keratokonusun irəliləməsini yavaşlatmaq və kornea strukturlarını möhkəmləndirmək üçün riboflavin (B2 vitamini) və ultrabənövşəyi (UV-A) işıq ilə müalicə edilə bilər. Bu müalicə korneanın incəlməsinin qarşısını alır və xəstəliyin irəliləməsini yavaşladır.
Hard Lenslər (Sert Kontakt Linzalar):
Sert kontakt linzalar, keratokonus xəstələrinin daha yaxşı görmə qabiliyyətinə sahib olmalarına kömək edə bilər. Bu linzalar korneanın üzərindəki qeyri-bərabərlikləri düzəldir və daha aydın görməyə kömək edir.
Kornea Transplantasiyası:
Əgər keratokonus çox irəliləyibsə və digər müalicələr faydalı olmursa, kornea transplantasiyası lazım ola bilər. Bu prosedurda, zədələnmiş kornea təzə və sağlam bir kornea ilə dəyişdirilir.
İntraokulyar Lenslər:
Bəzi hallarda, intraokulyar lenslər (gözün içində yerləşdirilən xüsusi lenslər) istifadə edilə bilər. Bu, xüsusilə xəstələrdə görmə keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına kömək edir.
Keratokonusun Qarşısını Almaq:
Gözləri ovmaqdan qaçınmaq:
Gözləri həddindən artıq ovmaq, keratokonusun inkişafına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən gözləri təmizləyərkən yumşaq davranmaq və ovuşdurmaqdan çəkinmək vacibdir.
Gözləri qorumaq:
Uçan toz, günəş radiasiyası və ya kimyəvi maddələrdən qorunmaq üçün göz qoruyucuları istifadə etmək faydalıdır.
Sağlam Həyat Tərzi:
Sıx və davamlı göz təlimatlarına riayət etmək, sağlam yuxu rejimi, doğru qidalanma və stressin azaldılması da keratokonusun qarşısını almağa kömək edə bilər.
Nəticə:
Keratokonus, gözün kornea strukturunun deformasiyası ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu xəstəlik irəlilədikcə görmə qabiliyyətini ciddi şəkildə təsir edir və müalicə olunmazsa, kornea transplantasiyasına səbəb ola bilər. Ertələnmiş diaqnoz və müalicə, görmə itkisinin qarşısını almaq və ya yavaşlatmaq üçün vacibdir. Keratokonus xəstəliyinin vaxtında aşkarlanması və müvafiq müalicələrin tətbiqi, xəstələrin həyat keyfiyyətini və görmə qabiliyyətini qorumağa kömək edir.
