Omba Protezi Əməliyyatının Məqsədləri
Ağrını azaltmaq:
Xüsusilə artrit və ya travmalar nəticəsində yaranan ağrını yüngülləşdirmək.
Hərəkətliliyi bərpa etmək:
Gündəlik fəaliyyətləri (yerimək, pilləkən çıxmaq və s.) asanlaşdırmaq.
Oynaq funksiyasını yaxşılaşdırmaq:
Zədələnmiş oynağın normal işləməsini bərpa etmək.
Həyat keyfiyyətini artırmaq:
Xəstənin müstəqil və aktiv həyat tərzini davam etdirməsini təmin etmək.
Omba Protezlərinin Növləri
Omba protezləri müxtəlif materiallardan və dizaynlardan ibarətdir. Hər bir protez tipi xəstənin yaşı, həyat tərzi və sümük vəziyyətinə əsasən seçilir.
1. Protezin Tipləri (Dizaynına görə):
Ümumi Omba Protezi:
Omba oynağının həm top hissəsi (femur başı), həm də yuva hissəsi (asetabulum) əvəz olunur.
Ən çox istifadə edilən növdür.
Tətbiq sahəsi: İrəliləmiş artrit, sınıqlar.
Hemiartroplastika (Hissəvi Protez):
Yalnız femur başı əvəz olunur, asetabulum isə toxunulmaz qalır.
Tətbiq sahəsi: Yaşlılarda sınıqlar (xüsusilə femur boynu sınıqları).
Səthi Örtülmə Protezi:
Femur başı tamamilə çıxarılmır, yalnız zədələnmiş səth örtülür.
Tətbiq sahəsi: Daha gənc və aktiv xəstələr.
2. Materialına Görə Protezlər
Metal-Metal Protezlər:
Həm femur başı, həm də asetabulum metal səthlərdən ibarətdir.
Uzunömürlüdür, lakin bəzi hallarda metallarla bağlı yan təsirlər müşahidə oluna bilər.
Keramika-Keramika Protezlər:
Həm baş, həm də yuva keramika materialından hazırlanır.
Aşağı sürtünmə və uzun ömürlülük təmin edir.
Metallarla əlaqəli allergiyası olanlar üçün uyğundur.
Metal-Polietilen Protezlər:
Femur başı metaldan, asetabulum isə plastik polietilendən hazırlanır.
Ən çox istifadə edilən variantlardan biridir.
Keramika-Polietilen Protezlər:
Femur başı keramika, asetabulum isə plastik materialdan hazırlanır.
Aşağı aşınma riski və uzun müddət istifadə üçün uyğundur.
3. Fiksasiya Tipinə Görə Protezlər
Sementli Protezlər:
Sümüyə xüsusi bir sementlə yapışdırılır.
Daha yaşlı xəstələrdə və zəif sümük strukturlarında istifadə edilir.
Sementsiz Protezlər:
Protez sümük toxuması ilə təbii olaraq bağlanır.
Gənc və aktiv xəstələr üçün tövsiyə edilir.
Hibrid Protezlər:
Bir hissəsi sementlə, digər hissəsi isə sementsiz bağlanır.
Omba Protezi Əməliyyatına Hazırlıq
Məsləhətləşmə: Həkim xəstənin oynaq vəziyyətini qiymətləndirir.
Testlər və görüntüləmə:
Rentgen və MRT ilə oynaq vəziyyəti yoxlanılır.
Dərman istifadəsi: Qan durulaşdırıcı və ya ağrıkəsici dərmanların istifadəsi tənzimlənir.
Əməliyyat Sonrası Bərpa
Erkən Hərəkətlilik:
Əməliyyatdan sonra 1-2 gün ərzində xəstə ayağa qaldırılır.
Fizioterapiya:
Əzələ gücünü artırmaq və hərəkətliliyi bərpa etmək üçün xüsusi məşqlər.
Ağrının idarə olunması:
Ağrıkəsicilər və iltihab əleyhinə dərmanlar.
Normal fəaliyyətlərə qayıdış:
Adətən 6 həftədən sonra normal gündəlik fəaliyyətlər mümkündür.
Omba Protezi Əməliyyatının Riskləri
İnfeksiya
Tromboz (qan laxtası)
Protezdə dislokasiya
Uzunmüddətli aşınma
Bu risklər nadir hallarda müşahidə olunur və düzgün baxım və nəzarət ilə minimuma endirilə bilər.
Protez Ömrünü Uzatmaq Üçün Tövsiyələr
Həddindən artıq yüklənmədən çəkinin:
Ağır əşyalar qaldırmamaq və yüksək təsirli idmanlardan uzaq durmaq.
Çəkiyə nəzarət edin:
Artıq çəki protez üzərində əlavə təzyiq yarada bilər.
Mütəmadi tibbi nəzarət:
Həkimin təyin etdiyi vaxtlarda yoxlamalardan keçin.
Sağlam həyat tərzi:
Düzgün qidalanma və uyğun fiziki fəaliyyət protezin ömrünü artırır.
Nəticə
Omba protezi əməliyyatı ağrıları azaltmaq və hərəkətliliyi artırmaq üçün effektiv bir prosedurdur. Protezin növü və dizaynı xəstənin fərdi ehtiyaclarına uyğun seçilir. Əməliyyatdan sonra bərpa prosesi və fizioterapiya ilə xəstə gündəlik həyatına qayıda və protezin ömrünü uzada bilər. Həkimin tövsiyələrinə əməl etmək və özünüzə diqqət yetirmək uğurlu nəticənin əsas şərtləridir.
