Qalxanabənzər Vəzi Xəstəlikləri
1. Hipotiroidizm:
Səbəbləri: İod çatışmazlığı, avtoimmun xəstəlik (Haşimoto tiroiditi), cərrahi müdaxilələr.
Simptomlar: Yorğunluq, çəki artımı, dəri və saçlarda quruluq, həssaslıq, soyuğa dözümsüzlük, yavaşlamış metabolizma.
Müalicə: Süni tiroid hormonu (levotiroksin) ilə müalicə.
2. Hipertiroidizm:
Səbəbləri: Qraves xəstəliyi (autoimmun), toxuma nodulları, tiroidit.
Simptomlar: Çəki itirilməsi, əsəbilik, əllərdə titrəmə, istiyə dözümsüzlük, yüksək təzyiq, ürək döyüntüsü.
Müalicə: Radioaktiv iod, dərmanlar (metimazol və propiltiourasil), bəzən tiroidin cərrahi yolla çıxarılması.
3. Tiroidit:
Növləri: Subakut tiroidit, Haşimoto tiroiditi, postpartum tiroidit.
Simptomlar: Boyunda ağrı, dəyişkən tiroid funksiyası simptomları.
Müalicə: Vəziyyətə görə dəyişir; bəzən steroidlər, bəzən də sadəcə simptomatik müalicə.
Qalxanabənzər Ətraf Vəzi Xəstəlikləri
1. Hiperparatiroidizm:
Səbəbləri: Paratiroid vəzilərinin bir və ya bir neçəsinin həddindən artıq aktiv olması. Adətən bir adenom səbəb olur.
Simptomlar: Kalsiumun yüksək səviyyələri, sümük ağrıları, böyrək daşları, mədə-bağırsaq problemləri, psixoloji dəyişikliklər.
Müalicə: Adətən cərrahi yolla həddindən artıq aktiv vəzi çıxarılması.
2. Hipoparatiroidizm:
Səbəbləri: Cərrahi müdaxilələr, avtoimmun xəstəliklər.
Simptomlar: Kalsiumun düşük səviyyələri, əzələ krampları, bədəndə titrəmələr, qarışıqlıq.
Müalicə: Kalsium və D vitamini əlavələri ilə müalicə.
Hər iki tiroid və paratiroid xəstəlikləri vücudun bir çox əsas funksiyasını idarə edən endokrin sistemə aid olduğundan, bu xəstəliklərin erkən diaqnozu və effektiv müalicəsi vacibdir. Bu xəstəliklərin diaqnozu üçün qan testləri, ultrason və digər görüntüləmə metodlarından istifadə edilir. Ehtiyac olarsa, endokrinoloji mütəxəssislə məsləhətləşmək məsləhət görülür.
