Növləri
Papiller Tiroid Xərçəngi: Ən yayılmış növüdür və ümumiyyətlə yavaş böyüyür.
Folikulyar Tiroid Xərçəngi: İkinci ən yayılmış növüdür və daha aqressivdir.
Medüllar Tiroid Xərçəngi: Tiroidin C hüceyrələrindən inkişaf edir və kalcitonin hormonunu istehsal edir.
Anaplastik Tiroid Xərçəngi: Nadir və çox aqressivdir, sürətlə yayılır.
Simptomlar
Boyunda şişlik və ya nodul: Boyunda görünən və ya hiss edilən şişlik.
Səs dəyişiklikləri: Səsin batması və ya dəyişməsi.
Yutma və ya nəfəs alma çətinliyi: Böyük şişlər nəfəs və ya yutma funksiyasını çətinləşdirə bilər.
Boyunda ağrı: Boyun və ya boğaz bölgəsində ağrı.
Böyümüş limfa düyünləri: Boyun bölgəsində böyümüş limfa düyünləri.
Diaqnoz
Fiziki müayinə: Həkim boyunda kütlə və ya şişliyi yoxlayır.
Qan testləri: Tiroid hormonlarının (T3, T4) və tiroid stimulyasiya hormonunun (TSH) səviyyələri yoxlanılır.
Ultrasəs: Tiroid vəzinin görüntülənməsi üçün istifadə edilir.
İncə iynə aspirasiya biopsiyası (FNA): Şişdən nümunə alınaraq mikroskop altında incələnir.
Radioaktiv yod skanı: Tiroid hüceyrələrinin yodu necə qəbul etdiyini və necə fəaliyyət göstərdiyini yoxlamaq üçün.
CT skan, MRT və ya PET skan: Xərçəngin yayılma dərəcəsini və ətraf toxumalara təsirini qiymətləndirmək üçün.
Müalicə
Qalxanabənzər vəzin xərçənginin müalicəsi xərçəngin növü, mərhələsi və xəstənin ümumi sağlamlığına bağlı olaraq dəyişir. Ümumi müalicə yanaşmaları aşağıdakılardır:
Cərrahi müdaxilə: Tiroidin tamamilə və ya qismən çıxarılması (tiroidektomiya).
Radioaktiv yod terapiyası: Tiroid hüceyrələrini və xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün.
Radiasiya terapiyası: Cərrahiyyədən sonra və ya əməliyyat mümkün olmadıqda şişi kiçiltmək və ya qalan xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün.
Kimyaterapiya: Daha aqressiv tiroid xərçəngi növlərində istifadə edilə bilər.
Hormon terapiyası: Tiroid hormonlarının səviyyəsini tənzimləmək və xərçəngin yenidən yaranmasını qarşısını almaq üçün.
Hədəfli terapiyalar və immunoterapiyalar: Xüsusi xərçəng hüceyrələrini hədəf alan müasir müalicə üsulları.
Evdə Baxım və Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri
Düzenli təqib: Həkim tərəfindən təyin olunan müntəzəm müayinələr və testlər.
Sağlam qidalanma və həyat tərzi: İmmunitet sistemini gücləndirmək və ümumi sağlamlığı dəstəkləmək üçün balanslı qidalanma və fiziki aktivlik.
Stressin idarə edilməsi: Psixoloji dəstək və stres idarəetmə üsulları xəstənin ümumi rifahını yaxşılaşdıra bilər.
Fəsadlar
Xərçəngin yayılması (metastaz): Xərçəng hüceyrələrinin digər orqanlara yayılması.
Tiroid funksiyasının itirilməsi: Tiroidin tamamilə çıxarılması hormonal balansı poza bilər.
Qırtlaq sinirinin zədələnməsi: Səsin dəyişməsinə və ya itirilməsinə səbəb ola bilər.
Qalxanabənzər vəzin xərçəngi ilə əlaqədar hər hansı şübhəniz varsa və ya simptomlar yaşayırsınızsa, dərhal bir endokrinoloq və ya onkoloqa müraciət etmək vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır.
