Qastritin Növləri
Kəskin Qastrit: Qısa müddətli və sürətlə baş verən iltihabdır. Stress, qida zəhərlənməsi, spirtli içkilər və ya müəyyən dərmanlar kəskin qastritə səbəb ola bilər.
Xroniki Qastrit: Uzun müddət davam edən və yavaş-yavaş inkişaf edən iltihabdır. Uzunmüddətli H. pylori infeksiyası, otoimmün xəstəliklər və ya davamlı qıcıqlandırıcı faktorlara məruz qalma ilə əlaqədar olaraq inkişaf edə bilər.
Qastritin Əlamətləri
Qastritin simptomları fərqli insanlarda müxtəlif dərəcələrdə görünə bilər və xəstəliyin növünə görə dəyişə bilər. Əsas simptomlar bunlardır:
Mədə Bölgəsində Ağrı və Yanma: Yeməkdən sonra və ya boş mədədə mədədə yanma və ya ağrı hissi.
Bulantı və Qusma: Xüsusilə mədə iltihabı olan insanlarda bulantı və bəzən qusma müşahidə oluna bilər.
Şişkinlik və Geğirmə: Həddindən artıq qaz yığılması nəticəsində şişkinlik və geğirmə.
İştahsızlıq və Çəki İtirilməsi: Ağrı və narahatlıq səbəbindən yemək istəksizliyi və nəticədə çəki itkisi.
Qara və ya Qanlı Nəcis: Xüsusilə ağır hallarda, mədə divarının zədələnməsi nəticəsində qanaxma baş verə bilər.
Həzm Problemləri: Həddindən artıq qaz, qarın ağrısı, ishal və ya qəbizlik kimi həzm problemləri.
Qastritin Səbəbləri
Qastritin bir çox səbəbi ola bilər və bəzi əsas səbəblər aşağıdakılardır:
Helicobacter pylori (H. pylori) İnfeksiyası: Mədə mukozasına zərər verərək iltihablanmaya səbəb olan bir bakterial infeksiyadır. H. pylori infeksiyası qastritin ən yayılmış səbəblərindən biridir.
Qeyri-Steroid Antiinflamatuar Dərmanlar (NSAİİ): Aspirin, ibuprofen və naproksen kimi dərmanların uzun müddət istifadəsi mədə mukozasını zədələyərək qastritə səbəb ola bilər.
Alkoqol və Siqaret İstifadəsi: Həddindən artıq alkoqol qəbulu və siqaret mədə mukozasına zərər verə və iltihablanmaya səbəb ola bilər.
Stress: Fiziki və ya emosional stress, xüsusilə ağır xəstəliklər, cərrahiyyə əməliyyatları və ya travmalar zamanı kəskin qastritə səbəb ola bilər.
Otoimmün Reaksiyalar: Bəzi insanlarda immun sistemi mədə hüceyrələrinə hücum edərək otoimmün qastritə səbəb ola bilər.
Geriqaçma Reflüsü (Bile Reflux): Safranın mədəyə geri qaçması da mədə mukozasında qıcıqlanma və qastritə səbəb ola bilər.
Qida Zəhərlənməsi və Bəzi Qidalar: Zəhərli qidaların qəbulu, xüsusilə turşulu, ədviyyatlı və ya çox yağlı qidaların istifadəsi qastritə səbəb ola bilər.
Qastritin Müalicəsi
Qastritin müalicəsi xəstəliyin səbəbinə və simptomların şiddətinə görə fərqlənə bilər. Əsas müalicə üsulları bunlardır:
Antibiotiklər: H. pylori infeksiyası təsdiqlənərsə, bu bakteriyanı aradan qaldırmaq üçün antibiotiklər təyin edilir.
Proton Pompası İnhibitorları (PPI): Mədə turşusunu azaltmaq və mədə divarını qorumaq üçün istifadə olunur.
H2 Reseptor Blokerləri: Mədə turşusu istehsalını azaltmaq üçün istifadə edilən dərmanlardır.
Antasidlər: Mədə turşusunu neytrallaşdırmaq üçün istifadə olunan dərmanlardır.
Müalicəvi Dəyişikliklər və Qidalanma: Sağlam qidalanma vərdişləri qəbul edilməli və turşulu, ədviyyatlı, çox yağlı qidalardan, qazlı içkilərdən və qəhvədən uzaq durulmalıdır. Alkoqol və siqaretdən uzaq durmaq məsləhətdir.
Stress İdarəetməsi: Stressi azaltmaq üçün meditasiya, yoga, idman kimi üsullar istifadə edilə bilər.
Qastritin Profilaktikası
Qastritin qarşısını almaq və ya simptomlarını azaltmaq üçün bəzi profilaktik tədbirlər aşağıdakı kimi ola bilər:
H. pylori İnfeksiyasından Qaçının: Qastritin ən əsas səbəblərindən biri olan H. pylori infeksiyasının diaqnozu və müalicəsi üçün həkimə müraciət edin.
NSAİİ İstifadəsindən Çəkinin: Qeyri-steroid antiinflamatuar dərmanları (NSAİİ) uzun müddət istifadə etməməyə çalışın və ya həkiminizin məsləhəti ilə onların istifadəsini məhdudlaşdırın.
Alkoqol və Siqaretdən Uzaq Durun: Alkoqol və siqaret qəbulu mədə mukozasına zərər verir. Bu vərdişləri tərgitmək mədə sağlamlığını qorumağa kömək edəcək.
Sağlam Qidalanma: Lifli qidalar, meyvə-tərəvəzlər və yağsız qidalarla zəngin bir pəhriz saxlayın. Turşulu, ədviyyatlı və çox yağlı qidalardan qaçının.
Stressi İdarə Edin: Stress menecmenti üçün rahatlama texnikaları, yoga və meditasiya kimi üsullardan istifadə edin.
Mədə Sağlamlığınızı Qoruyun: Müntəzəm tibbi müayinələrdən keçin və hər hansı bir mədə narahatlığı hiss etdikdə həkimə müraciət edin.
Nəticə
Qastrit, düzgün müalicə və profilaktik tədbirlərlə idarə edilə bilən bir həzm sistemi xəstəliyidir. Sağlam həyat tərzi və balanslı qidalanma ilə qastritin qarşısını almaq və ya simptomlarını yüngülləşdirmək mümkündür. Həkiminizin məsləhətinə uyğun olaraq, vaxtında diaqnoz və müalicə bu xəstəlikdən yaranan narahatlıqları minimuma endirə bilər.
