Əsas Rektal Xəstəliklər
Hemoroidlər (Babasil): Hemoroidlər rektum və anus ətrafındakı damarların genişlənməsi və şişməsidir. İki növü vardır:
Daxili Hemoroidlər: Rektumun içərisində yaranır və çox vaxt ağrısızdır, lakin qanaxmaya səbəb ola bilər.
Xarici Hemoroidlər: Anus ətrafında dərinin altında yaranır və ağrı, qaşınma və şişlik kimi əlamətlərə səbəb ola bilər. Trombozlaşmış (qan laxtalanması olan) hemoroidlər isə daha çox ağrıya səbəb ola bilər.
Anal Fissura: Anal fissura, anusun ətrafındakı dəridə kiçik bir çat və ya yırtıqdır. Bu vəziyyət, xüsusilə bağırsaq hərəkəti zamanı kəskin ağrıya, qanaxmaya və yanma hissinə səbəb ola bilər. Fissura adətən qəbizlik, sərt nəcisin keçməsi və ya kronik ishal səbəbindən yaranır.
Anal Abses və Fistula:
Anal Abses: Anusun ətrafında infeksiya nəticəsində yaranan irin dolu boşluqdur. Ağrı, şişlik, qızartı və qızdırma kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Anal Fistula: Anal absesin komplikasiyası olaraq meydana gəlir. Bu, anus ilə dərinin səthi arasında anormal bir kanalın yaranmasıdır. Fistulalar axıntı, qoxu və ağrıya səbəb ola bilər və cərrahi müdaxilə tələb edir.
Rektal Prolaps: Rektal prolaps, rektumun daxili divarının anusdan çölə çıxması halıdır. Bu vəziyyət bağırsaq hərəkəti zamanı və ya daim baş verə bilər. Prolaps, xüsusilə yaşlı insanlarda, hamiləlikdən sonra və ya xroniki qəbizliyə səbəb olan şəxslərdə daha çox rast gəlinir.
Kolorektal Xərçəng: Kolorektal xərçəng rektum və ya kolonun bədxassəli şişidir. Rektal xərçəng, rektumun daxili divarından başlayır və tədricən digər orqanlara yayıla bilər. Erkən mərhələlərdə simptomsuz ola bilər, lakin qanaxma, bağırsaq vərdişlərində dəyişikliklər, qarın ağrısı və kilo itkisi kimi əlamətlər inkişaf edə bilər.
Proktit: Proktit, rektumun daxili divarının iltihabıdır. Bu vəziyyət infeksiyalar (məsələn, cinsi yolla keçən infeksiyalar), iltihabi bağırsaq xəstəlikləri (Crohn xəstəliyi və ya ülseratif kolit) və radiasiya terapiyası səbəbindən baş verə bilər. Əlamətlərə rektal ağrı, qanaxma, ishal və təcili bağırsaq hərəkəti ehtiyacı daxildir.
Rektal Poliplər: Poliplər, rektumun daxili divarında inkişaf edən kiçik, bədxassəli olmayan şişlərdir. Əksər poliplər simptomlara səbəb olmaz, lakin bəziləri qanaxma və ya narahatlıq yarada bilər. Poliplər nadir hallarda xərçəngə çevrilə bilər və buna görə də çıxarılması tövsiyə olunur.
Anal İtçəkən Sindrom (Pruritus Ani): Bu, anus ətrafında davamlı qaşınma hissi ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Pruritus ani qıcıqlanma, dəri infeksiyaları, hemoroidlər, anal fissura və ya allergik reaksiyalar kimi müxtəlif səbəblərdən yaranır. Müalicə səbəbə bağlıdır və simptomların idarə edilməsinə yönəlmişdir.
Rektal Xəstəliklərin Əlamətləri
Rektum və ya anus ətrafında ağrı
Bağırsaq hərəkəti zamanı qanaxma
Anus ətrafında qaşınma və ya yanma hissi
Şişlik və ya çıxıntı
Bağırsaq vərdişlərində dəyişikliklər (ishal, qəbizlik)
Qeyri-adi axıntı və ya irin
Kilo itkisi və iştahsızlıq (xərçəngdə)
Müalicə Yolları
Rektal xəstəliklərin müalicəsi xəstəliyin növü, şiddəti və xəstənin ümumi vəziyyətinə görə dəyişir:
Dərman müalicəsi: İltihab əleyhinə dərmanlar, antibiotiklər, ağrıkəsicilər, lif əlavələri və xüsusi müalicəvi kremlər.
Yaşam tərzi dəyişiklikləri: Diyetə lif əlavə etmək, su istehlakını artırmaq və qəbizliyi azaltmaq üçün müntəzəm fiziki aktivlik.
Prosedurlar və cərrahi müdaxilələr: Hemoroidlərin ligasiyası, skleroterapiya, abses drenajı, fistula əməliyyatı, polip çıxarılması və ya rektal prolapsın cərrahi təmiri.
Onkoloji müalicə: Kolorektal xərçəng üçün cərrahi rezeksiyalar, kimyaterapiya və radioterapiya.
Rektal xəstəliklərin erkən diaqnozu və müalicəsi vacibdir. Əgər rektal bölgədə davamlı ağrı, qanaxma və ya narahatlıq hiss edirsinizsə, mütləq bir həkimə müraciət edin.
