Serebrospinal Mayenin Artmasının Səbəbləri
Axının Tıxanması: Beyin və onurğa beyin kanallarında CSF axınının bloklanması. Bu blokaj şiş, kista, beyin qanaması və ya infeksiya nəticəsində baş verə bilər.
Reabsorbsiya Problemləri: CSF-in qan dövranı sisteminə reabsorbsiya olunmasında problemlər.
Artan İstehsal: CSF-in həddindən artıq istehsalı. Bu, nadir hallarda baş verir, lakin müəyyən şişlər və ya infeksiyalar nəticəsində meydana gələ bilər.
Əlamətləri
Hidrosefali əlamətləri yaşa və vəziyyətin şiddətinə görə dəyişir.
Körpələrdə
Başı ölçüsünün normadan daha sürətlə böyüməsi
Böyüyən və gərgin fontanellər (körpələrin başındakı yumşaq sahələr)
Qısa müddətli sinir qıcıqlanmaları
Yuxusuzluq və həddindən artıq narahatlıq
Əmmə çətinlikləri və qidalanma problemləri
Qıcolmalar
Uşaqlarda və Yetkinlərdə
Baş ağrıları, xüsusilə səhərlər
Bulantı və qusma
Görmə problemləri (bulanıq görmə, ikili görmə)
Tarazlıq və koordinasiya problemləri
İdrak funksiyalarında azalma
Yaddaş problemləri
Davranış dəyişiklikləri
Qıcolmalar
Yaşlılarda
Geniş addımlar və yeriyiş dəyişiklikləri (magnetik yeriyiş)
Yaddaş itkisi və idrak funksiyalarında azalma
İdrar saxlaya bilməmə
Zehni vəziyyətin bulanması və depressiya
Diaqnostika
Neyroloji Müayinə: Sinir sisteminin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün.
MRT (Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası): Beyin strukturlarını və CSF axınını detallı şəkildə göstərir.
KT (Kompüter Tomoqrafiyası): Beyindəki anomaliyaları və maye yığılmasını müəyyən etmək üçün.
Ultrasonoqrafiya: Körpələrdə fontanellər vasitəsilə beyin strukturlarını yoxlamaq üçün istifadə edilə bilər.
Lomber Punksiya: Serebrospinal mayenin təzyiqini və tərkibini yoxlamaq üçün bel nahiyəsindən maye nümunəsi götürülməsi.
Müalicə
Hidrosefali ciddi bir vəziyyətdir və müalicəsi vaxtında aparılmalıdır. Müalicə strategiyaları aşağıdakılardır:
Cərrahi Müdaxilə
Şunt Cərrahiyyəsi: Ən yaygın müalicə üsuludur. Beyin içərisindəki artıq CSF-i bədənin başqa bir hissəsinə (adətən qarın boşluğuna) yönəltmək üçün ventrikuloperitoneal (VP) şunt yerləşdirilir.
Endoskopik Üçüncü Ventrikulostomiya (ETV): Beyin içərisində təbii CSF axını bərpa etmək üçün kiçik bir dəlik açılır. Bu üsul, şuntdan istifadə edilmədən CSF axınını yaxşılaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.
Dərman Müalicəsi
Diuretiklər: CSF istehsalını azaltmaq üçün bəzən istifadə edilə bilər, lakin bu, uzunmüddətli bir həll deyil.
Profilaktika və Dəstək
Erkən Diaqnoz və Müalicə: Hidrosefali şübhəsi olan şəxslər üçün erkən diaqnoz və müalicə vacibdir.
Daimi Nəzarət: Hidrosefali müalicə edildikdən sonra, xüsusən də şunt cərrahiyyəsi keçirmiş şəxslər üçün müntəzəm tibbi nəzarət vacibdir.
Reabilitasiya: Fiziki, peşə və nitq terapiyası vasitəsilə funksional bacarıqların bərpası və yaxşılaşdırılması.
Nəticə
Serebrospinal mayenin artması ciddi nəticələrə səbəb ola biləcək bir vəziyyətdir, lakin erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə idarə edilə bilər. Əgər hidrosefali əlamətləri müşahidə olunarsa, dərhal tibbi yardım almaq vacibdir. Bu vəziyyətlə mübarizə aparan şəxslər və onların ailələri üçün müntəzəm tibbi nəzarət və dəstək çox önəmlidir.
