Sidik Kisəsi Xərçənginin Növləri
Urotelial (Transitional) Hüceyrəli Xərçəng: Ən yaygın növdür və sidik kisəsinin iç qatını örtən hüceyrələrdən başlayır.
Yastı (Squamous) Hüceyrəli Xərçəng: Sidik kisəsində uzun müddət iltihab və ya infeksiya olduqda yaranır.
Adenokarsinoma: Sidik kisəsinin vəz hüceyrələrindən başlayır və çox nadirdir.
Risk Faktorları
Siqaret Çəkmək: Sidik kisəsi xərçənginin ən böyük risk faktorlarından biridir. Siqaret tüstüsündəki kimyəvi maddələr sidiklə bədəndən çıxarılır və sidik kisəsinə çataraq orada zərərli təsirlər yarada bilər.
Kimyəvi Maddələrə Məruz Qalmaq: Boyalar, kimyəvi maddələr və sənaye kimyəvi maddələri kimi bəzi kimyəvi maddələrə uzun müddət məruz qalmaq risk faktorudur.
Xroniki Sidik Yolları İnfeksiyaları və İltihablar: Uzun müddətli sidik yolları infeksiyaları və iltihablar sidik kisəsi xərçəngi riskini artırır.
Radioterapiya: Pelvis bölgəsinə tətbiq edilən radiasiya müalicəsi risk faktorudur.
Yaş: Yaşlı insanlarda sidik kisəsi xərçəngi riski daha yüksəkdir.
Əlamətlər
Sidikdə Qan: Ən yaygın əlamətdir. Sidikdə qan olması sidiyin rənginin çəhrayı, qırmızı və ya tünd qəhvəyi olmasına səbəb ola bilər.
Tez-tez Sidiyə Getmə: Normaldan daha tez-tez sidiyə getmə ehtiyacı.
Ağrılı Sidiyə Getmə: Sidik zamanı ağrı və ya yanma hissi.
Pelvisdə Ağrı: Pelvis bölgəsində ağrı və ya narahatlıq hissi.
Diaqnostika
Sidik Testləri: Sidikdə qan və ya anormal hüceyrələrin olub-olmaması test edilir.
Sistoskopiya: Sidik kisəsinə nazik bir boru (sistoskop) vasitəsilə baxılır.
Bilgisayarlı Tomoqrafiya (BT) və ya MRI: Sidik kisəsinin detallı görüntülərini təmin etmək üçün istifadə edilir.
Biopsiya: Sidik kisəsindən alınan hüceyrə nümunəsi mikroskop altında incələnir.
Müalicə
Sidik kisəsi xərçənginin müalicəsi, xərçəngin mərhələsinə, yerləşdiyi yerə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə bağlıdır. Müalicə metodları aşağıdakılardır:
Cərrahiyyə: Xərçəngli toxumanın və bəzən də ətrafdakı sağlam toxumaların çıxarılması üçün əməliyyat.
Kemoterapiya: Xərçəng hüceyrələrini öldürmək üçün dərmanların istifadəsi.
Radioterapiya: Xərçəng hüceyrələrini öldürmək üçün yüksək enerji radiasiya şüalarının istifadəsi.
İmmunoterapiya: Bədənin immun sistemini xərçəngə qarşı mübarizəyə stimullaşdırmaq.
Profilaktika
Siqareti Bırakmaq: Siqareti buraxmaq sidik kisəsi xərçəngi riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Kimyəvi Maddələrdən Uzaq Durmaq: Zərərli kimyəvi maddələrə məruz qalmamaq üçün uyğun qoruyucu tədbirlər görmək.
Sağlam Qidalanma və Həyat Tərzi: Meyvə və tərəvəzlə zəngin sağlam bir pəhriz və müntəzəm fiziki fəaliyyət sidik kisəsi xərçəngi riskini azalda bilər.
Sidik kisəsi xərçənginin erkən mərhələdə aşkarlanması və müalicəsi çox vacibdir. Sidikdə qan və ya digər əlamətlər müşahidə edildikdə, dərhal bir həkimə müraciət etmək vacibdir.
