Sidik Qaçırmanın Növləri:
Səylə Sidik Qaçırma (Stres inkontinensiyası):
Bu tip sidik qaçırma, qarın təzyiqi artdıqda (məsələn, gülərkən, öskürərkən, əyilərkən və ya ağır əşyalar qaldırarkən) meydana gəlir. Bu, sidik kisəsinin və sidik yollarını dəstəkləyən əzələlərin zəifləməsi ilə əlaqədardır.
Təcili Sidik Qaçırma (Təcili inkontinensiya):
Təcili sidik qaçırma, şəxs sidik kisəsini boşaltmaq üçün ani və güclü bir hissiyat ilə qarşılaşdıqda yaranır. Bu vəziyyət, sidik kisəsinin əzələlərinin qeyri-könüllü olaraq sıxılması və insanın sidik etməsini dayandıra bilməməsi ilə nəticələnir.
Yenidən Sidik Qaçırma (Mişrəq inkontinensiya):
Səylə və təhlükəli təcili vəziyyətlərin birləşməsindən yaranan inkontinensiya növüdür. Bu tip sidik qaçırma həm gülərkən, həm də güc tələb edən vəziyyətlərdə sidik qaçırma ilə əlaqədar olur.
Yatarkən Sidik Qaçırma (Nöbetçi inkontinensiya):
Gecə yatarkən sidik qaçırma vəziyyəti, yuxu zamanı meydana gələn bir haldır. İnsanlar bu vəziyyəti nəzarət etmədən, istəmədən yaşaya bilərlər.
Sidik Qaçırmanın Səbəbləri:
Sidik Kesesinin və ya Qıç Əzələlərinin Zəifləməsi:
Yaşlanma, doğum, və ya xroniki xəstəliklər (məsələn, diabet, ürək-damar xəstəlikləri) nəticəsində sidik kisəsi və ya qıç əzələləri zəifləyə bilər, bu da sidik qaçırmağa səbəb ola bilər.
Hamiləlik və Doğum:
Hamiləlik və doğum prosesi, sidik kisəsinin və əzələlərinin təzyiqə məruz qalmasına səbəb ola bilər. Doğum zamanı əzələlərin zədələnməsi də sidik qaçırma riskini artırır.
Qarşısı Alınmamış və ya Müalicə Olunmamış Xəstəliklər:
Sistit, böyrək daşları, prostat xəstəlikləri və sinir sistemi pozğunluqları kimi xəstəliklər sidik qaçırmağa səbəb ola bilər.
Nerv Sistemi Pozğunluqları:
Neyroloji xəstəliklər (məsələn, Parkinson xəstəliyi, multiple skleroz və ya inme) sidik kisəsinin düzgün işləməsini pozaraq sidik qaçırmaya səbəb ola bilər.
Fiziki və Psixoloji Faktorlar:
Psixoloji stres, anksiyete, depressiya və ya güclü emosional vəziyyətlər bədənin müxtəlif fiziki reaksiyalarını tetikleyebilir və sidik qaçırmağa səbəb ola bilər.
Hormonal Dəyişikliklər:
Hormon dəyişiklikləri, xüsusən qadınlarda menopauza və ya doğum sonrası dövrdə, sidik qaçırma riskini artıran amillərdən biridir. Hormonların azalması, əzələlərin zəifləməsinə və sidik kisəsinin daha az nəzarət olunmasına səbəb olur.
Sidik Qaçırmanın Diaqnozu:
Sidik qaçırma problemi ilə əlaqədar olaraq həkimə müraciət etmək çox vacibdir. Diaqnostika, xəstənin tibbi tarixini və simptomlarını nəzərə alaraq təyin edilir. Bəzi müayinə üsulları bunlardır:
Fiziki müayinə: Həkim, sidik qaçırma səbəblərini araşdırmaq üçün pelvik müayinə və ya uşaqların ağrıları ilə əlaqəli testlər keçirə bilər.
Sidik testi: Sidik analizi, infeksiya və ya digər xəstəliklərin mövcudluğunu təyin etmək üçün istifadə edilir.
Urodinamik testlər: Sidik kisəsinin işini və kapasitesini yoxlamaq üçün uretral təzyiq və digər urodinamik testlər aparıla bilər.
Sidik Qaçırmanın Müalicəsi:
Sidik qaçırmanın müalicəsi səbəbə və vəziyyətin şiddətinə əsaslanır. Müalicə metodları aşağıdakılardır:
Fiziki Terapiya:
Kegel məşqləri kimi pelvik əzələ gücləndirmə məşqləri, sidik kisəsini dəstəkləyən əzələləri gücləndirir və sidik qaçırma problemini azaldır.
Medikamentoz Müalicə:
Ağrı və spazmları idarə etmək, sidik kisəsinin tutumunu artırmaq və ya əzələləri yüngülləşdirmək üçün dərmanlar istifadə edilə bilər.
Təcili inkontinensiya üçün dərmanlar, müvafiq dozada istifadə edildikdə təsirli ola bilər.
Cərrahi Müdaxilə:
Cərrahi prosedurlar (məsələn, qıç əzələlərinin yenidən düzəldilməsi və ya suspansiyon prosedurları) bəzən sidik qaçırma problemini aradan qaldırmaq üçün tətbiq edilə bilər.
Peyvəndlər və Elektrik Stimulasiya:
Elektrik stimulasiya cihazları, sidik kisəsini tənzimləyən əzələləri gücləndirə bilər. Bu, müalicə ilə yanaşı, başqa yanaşmalarla da istifadə edilə bilər.
Bütün Bədənə Qulluq:
Yaxşı qidalanma, stressin azaldılması, mütəmadi idman və sosial dəstək də müalicə üçün vacibdir.
Sidik Qaçırmanın Qarşısını Almaq:
Sidik qaçırma riskini azaltmaq üçün bəzi tədbirlər tətbiq oluna bilər:
Sağlam Çəki: Arıqlamaq və normada saxlamaq, sidik kisəsi üzərindəki təzyiqi azaldır.
Fiziki Aktivlik: Mütəmadi olaraq ağır yükləri daşımaqdan və ya bədənin üst hissəsini gücləndirmək üçün məşqlər etmək, əzələləri gücləndirir.
Yemək və İçki Seçimi: Şəkərli içkilər, alkoqol və kofein kimi maddələrdən qaçınmaq sidik qaçırma riskini azalda bilər.
Pelvik Məşqlər (Kegel): Pelvik əzələləri gücləndirən məşqlər sidik qaçırmanın qarşısını almağa kömək edir.
Nəticə:
Sidik qaçırma problemi, müxtəlif səbəblərə bağlı olaraq baş verə bilər və çox vaxt müalicə edilə bilən bir vəziyyətdir. Erken diaqnoz və müvafiq müalicə, həyat keyfiyyətini artırmağa kömək edir. Müxtəlif müalicə metodları ilə sidik qaçırmanın qarşısı alınabilir və bu vəziyyətlə mübarizə daha asan ola bilər.
