Növləri
Ürək əzələsi xəstəlikləri bir neçə əsas növə bölünür:
Dilate Kardiomiyopatiya (DKM): Bu növdə, ürəyin ventrikulları genişlənir və ürək əzələsi nazikləşir. Nəticədə, ürək zəif qan nasoslayır. Dilate kardiomiyopatiya əsasən genetik faktorlar, infeksiyalar və ya müəyyən toksinlər (məsələn, alkoqol və ya narkotiklər) nəticəsində yaranır.
Hipertrofik Kardiomiyopatiya (HKM): Ürək əzələsinin, xüsusən də sol ventrikulun divarlarının qalınlaşması ilə xarakterizə olunur. Bu qalınlaşma ürəyin qan nasoslama qabiliyyətini azalda bilər. Hipertrofik kardiomiyopatiya adətən genetik bir xəstəlikdir və ailəvi olaraq ötürülə bilər.
Restriktiv Kardiomiyopatiya (RKM): Ürək əzələsinin sərtləşməsi və elastikliyinin azalması ilə xarakterizə olunur. Bu, ürəyin doldurulmasını çətinləşdirir və normal qan dövranını pozur. Restriktiv kardiomiyopatiya nadir görülür və amiloidoz, sarkoidoz və ya hemokromatoz kimi digər xəstəliklər səbəb ola bilər.
Aritmogen Sağ Ventrikulyar Displazi (ARVD): Sağ ventrikulun əzələ toxumasının yerini yağ və lif toxuması alır, bu da aritmiya riskini artırır. Bu xəstəlik nadirdir və genetik bir xəstəlik kimi qəbul edilir.
Takotsubo Kardiomiyopatiya (Stress-İnduksiyalı Kardiomiyopatiya): Xüsusilə emosional və ya fiziki stresə cavab olaraq ürəyin sol ventrikulunun müvəqqəti genişlənməsi ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu vəziyyət çox vaxt müvəqqəti olur və xəstələrin çoxu tam sağalır.
Səbəbləri
Ürək əzələsi xəstəliklərinin səbəbləri xəstəliyin növünə görə dəyişə bilər, lakin ümumilikdə aşağıdakı amillər bu xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər:
Genetik Faktorlar: Bir çox kardiomiyopatiya növü irsi xarakter daşıyır və ailə üzvlərində bu xəstəliyin olması risk faktorunu artırır.
Ürək Tutması və Hipertoniya: Keçmişdə yaşanmış ürək tutmaları və uzun müddətli yüksək qan təzyiqi ürək əzələsinə zərər verə bilər.
İnfeksiyalar: Ürəyin virus infeksiyaları, xüsusilə miokardit (ürək əzələsinin iltihabı) kimi infeksiyalar kardiomiyopatiyaya səbəb ola bilər.
Alkoqol və Dərmanlar: Alkoqolun həddindən artıq istifadəsi və bəzi kimyəvi dərmanlar (məsələn, kemoterapiya dərmanları) ürək əzələsinə zərər verə bilər.
Metabolik və Endokrin Xəstəliklər: Şəkərli diabet, tiroid xəstəlikləri və hemochromatosis kimi bəzi metabolik və endokrin problemlər kardiomiyopatiya riskini artırır.
Sistemik Xəstəliklər: Amiloidoz, sarkoidoz və lupus kimi sistemik xəstəliklər ürək əzələsinin zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Müalicə Yolları
Ürək əzələsi xəstəliklərinin müalicəsi xəstəliyin növündən, simptomların ağırlığından və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən asılıdır. Müalicə üsulları aşağıdakılardır:
Dərman Müalicəsi: Beta-blokerlər, ACE inhibitorları, diuretiklər, antikoaqulyantlar və aritmiya əleyhinə dərmanlar kimi dərmanlar ürək funksiyasını yaxşılaşdırmaq, qan təzyiqini tənzimləmək və aritmiyaların qarşısını almaq üçün istifadə olunur.
Cərrahi Müdaxilə və Prosedurlar: Ciddi hallarda, ürəyin bir hissəsinin çıxarılması (miyektomiya), ürək cihazlarının implantasiyası (məsələn, kardioverter-defibrilyatorlar və ya pacemakerlər) və ya ürək transplantasiyası kimi cərrahi müdaxilələr tələb oluna bilər.
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri: Sağlam qidalanma, fiziki aktivliyin artırılması, siqaretin buraxılması və alkoqolun məhdudlaşdırılması kardiomiyopatiya simptomlarını yüngülləşdirmək və xəstəliyin irəliləməsinin qarşısını almaq üçün faydalı ola bilər.
Reabilitasiya Proqramları: Xəstələrin ürək sağlamlığını dəstəkləmək və həyat keyfiyyətini artırmaq üçün kardiak reabilitasiya proqramları tövsiyə edilə bilər.
Nəticə
Ürək əzələsi xəstəlikləri müxtəlif səbəblərlə ortaya çıxan və ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcək xəstəliklərdir. Müxtəlif müalicə metodları ilə xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və xəstəliyin inkişafını yavaşlatmaq mümkündür. Erkən diaqnoz, düzgün müalicə və sağlam həyat tərzi ilə kardiomiyopatiyanın risklərini azaltmaq və nəticələrini yaxşılaşdırmaq olar.
