Tualet Vərdişlərinə Hazır Olmağın Əlamətləri
Uşağın tualet öyrənməyə hazır olduğunu göstərən əlamətlər:
Fiziki Hazırlıq:
Bezini daha uzun müddət quru saxlayır (təxminən 2-3 saat).
Tualetə getmək istəyini hərəkətləri və ya mimikaları ilə göstərir.
Kognitiv Hazırlıq:
Sadə göstərişləri anlayır və yerinə yetirir.
Nəcis və ya sidik etmə prosesini dərk edir (məsələn, gizlənmək, durmaq).
Emosional Hazırlıq:
Tualetə getmək və ya bezdən azad olmaq istədiyini bildirir.
Valideynin dəstəyi ilə müsbət dəyişikliklərə açıqdır.
Uşaqlar ümumiyyətlə 18 ay – 3 yaş arası tualet vərdişlərinə hazır ola bilirlər. Lakin hər uşağın fərqli olduğunu unutmayın.
Tualet Vərdişi Öyrətməyə Necə Başlamaq Olar?
1. Tualet Öyrənməyə Hazır Mühit Yaradın
Uşağın Ölçüsünə Uyğun Tualet Oturacağı:
Uşaq öz boyuna uyğun bir oturacaq və ya qabdan istifadə edərək rahat otura bilər.
Tualet Prosesini Tanıtmaq:
Uşağa tualet prosesini (bezini çıxarmaq, oturmaq, silmək) addım-addım izah edin.
2. Rutin Qurun
Hər gün müəyyən vaxtlarda uşağı tualetə aparın.
Yeməkdən sonra və ya yatmazdan əvvəl.
Bu, uşağın bədən ritminə uyğun olaraq bir vərdiş halına gəlməsinə kömək edəcək.
3. Nümunə Göstərin
Uşaq sizi və ya digər ailə üzvlərini müşahidə edərək öyrənə bilər.
Məsələn: "Biz də tualetə gedirik, bu, normal bir şeydir."
4. Müsbət Gücləndirmə
Uşağın hər bir kiçik müvəffəqiyyətini qeyd edin.
“Çox yaxşı, sən öz tualetinə oturdun! Bu çox böyük bir addımdır.”
Hər hansı cəza və ya tənqiddən çəkinin.
5. Oyuna Çevirin
Tualetə getməyi əyləncəli etmək üçün rəngli kitablar və ya uşaq mahnılarından istifadə edin.
Tualet vaxtında uşağın sevdiyi oyuncaqları da yaxınlıqda saxlamaq olar.
6. Səbirli və Anlayışlı Olun
İlk mərhələlərdə bəzi qəzalar qaçılmazdır. Bu hallarda uşağı qorxutmadan sakit şəkildə vəziyyəti izah edin.
Məsələn: “Bəzən qəzalar ola bilər, bu normaldır. Gəl, növbəti dəfə tualetə gedək.”
Tualet Öyrənmə Prosesində Çətinliklərlə Mübarizə
1. Uşaq Tualetə Getməkdən İmtina Edir
Həll Yolu: Tualeti məcbur etmədən, prosesə maraq oyadın.
Məsələn: "Sən istəyəndə burda oturub tualet edə bilərsən, mən səni gözləyəcəm."
2. Uşaq Tualetə Oturmağı Rədd Edir
Həll Yolu: Əvvəlcə tualetdə oturmağa alışdırın, hətta geyimli vəziyyətdə olsa belə.
Ona prosesin əyləncəli və təhlükəsiz olduğunu göstərin.
3. Qəzalar Tez-Tez Baş Verir
Həll Yolu: Qəzaları normal qəbul edin və uşağa sakitliklə nə etmək lazım olduğunu izah edin.
“Sən çox çalışırsan, mən də sənə kömək edəcəm.”
4. Gecə Qəzaları
Gecə bezini quru saxlamaq daha çox vaxt tələb edə bilər.
Gecə maye qəbulunu azaldın və uşağı yatmazdan əvvəl tualetə aparın.
Valideynlər Üçün Məsləhətlər
1. Tələsməyin
Hər uşaq fərqli sürətlə öyrənir. Onun hazır olmasını gözləyin.
Prosesə çox tez başlamaq daha çox çətinlik yarada bilər.
2. Tualeti Məcburiyyət Kimi Tanıtmayın
Tualet öyrənməyi əyləncəli və maraqlı bir proses kimi göstərin.
Məsələn, uşağa sevdiyi bir oyuncaq və ya kitabla tualet vaxtını maraqlı edin.
3. Konsistensiya Saxlayın
Eyni qaydaları tətbiq etməklə uşağın daha rahat öyrənməsini təmin edin.
Məsələn: Hər zaman eyni ifadələrlə yanaşmaq.
4. Uşağın Emosiyalarına Hörmət Edin
Bəzi uşaqlar tualetdən qorxur və ya utancaqlıq hiss edir. Bu hallarda səbirli və anlayışlı olun.
5. Məsləhət Axtarın
Əgər uşaq uzun müddət tualet öyrənməkdə çətinlik çəkirsə, uşaq həkimindən və ya psixoloqdan məsləhət alın.
Tualet Təlimində Uğurun Əlamətləri
Uşağın aşağıdakı davranışları tualet vərdişlərində irəliləyiş göstərir:
Uşaq tualetə getmək istəyini özü bildirir.
Tualetdən sonra əllərini yumağı xatırlayır.
Tualetə getməkdən məmnunluq hissi göstərir.
Nəticə
Tualet vərdişlərini öyrətmək, uşağın inkişafında mühüm və təbii bir mərhələdir. Səbirli olmaq, müsbət gücləndirmədən istifadə etmək və uşağın hisslərinə hörmət göstərmək bu prosesi daha rahat və uğurlu edəcək. Unutmayın ki, bu, yalnız bir müddət tələb edən bir prosesdir və hər bir irəliləyiş uşağınızın özünü daha müstəqil və güvənli hiss etməsinə kömək edəcək.
