Sağlam Ünsiyyətin Əsas Prinsipləri
1. Dinləməyi Öyrənin
Aktiv Dinləmə:
Uşağınız danışarkən diqqətinizi ona yönəldin.
Onun dediklərini bölmədən, tam şəkildə dinləyin.
Bədən Dilinizlə Dəstək Olun:
Onunla göz təması qurun, başınızı tərpədərək təsdiqləyin.
Onu Ciddiyə Alın:
"Sən bunu ciddi deyirsən?" və ya "Bu sənin üçün vacibdir, başa düşürəm" kimi ifadələr onun hisslərini anladığınızı göstərər.
2. Müəllimlik Etmək Yerinə Yoldaş Olun
Əmr verici və ya tənqidçi olmaq əvəzinə dəstək göstərən bir mövqe tutun.
Məsələn, "Bunu belə etməlisən!" demək əvəzinə, "Bu vəziyyətdə başqa necə davranmaq olardı?" deyərək onu düşündürün.
3. Emosiyalara Hörmətlə Yanaşın
Uşağınızın hisslərini qəbul edin və onu hisslərinə görə tənqid etməyin.
Məsələn: "Kədərlənmək normaldır, sən bu barədə danışmaq istəyirsənmi?"
4. Müsbət Dillə Danışın
Tənqid və qınama yerinə müsbət yanaşma göstərin.
"Bu çox pis oldu" əvəzinə, "Daha yaxşı necə edə bilərik, fikrin var?" deyə soruşun.
5. Duygusal Bağı Gücləndirin
Söhbət zamanı yaxın oturun və bədən təmasını qoruyun.
Sarılmaq və ya əlindən tutmaq, onun güvən hissini artıracaq.
Uşağınızla Sağlam Ünsiyyət Üçün Strategiyalar
1. Uşağınıza Vaxt Ayırın
Hər gün ona xüsusi vaxt ayıraraq birlikdə keyfiyyətli zaman keçirin.
Məsələn, onunla oyun oynayın, gəzintiyə çıxın və ya kitab oxuyun.
Telefon və digər diqqət dağınıqlığını aradan qaldıraraq yalnız onunla məşğul olun.
2. Onu Fərd Kimi Qəbul Edin
Uşağın fərdi şəxsiyyətini, maraqlarını və qabiliyyətlərini anlamağa çalışın.
Ona sərbəst fikir bildirmək üçün imkan yaradın.
3. Suallar Verin
Söhbəti təşviq etmək üçün maraqlı və açıq suallar verin:
"Bu gün məktəbdə ən maraqlı nə oldu?"
"Dostlarınla nə danışdın?"
4. Tənqid Yerinə Həll Yolu Təklif Edin
Onun səhvlərini tənqid etmək yerinə, ona problemi necə həll edəcəyini göstərməyə çalışın.
Məsələn, "Bu vəziyyətdə başqa necə davrana bilərdin?" deyərək problemi müzakirə edin.
5. Müsbət Davranışı Tərifləyin
Onun hər bir yaxşı davranışını qeyd edin və təqdir edin.
"Sən bu gün qardaşınla çox mehriban davrandın, mən çox sevindim."
6. Onun Hekayəsinə Ortak Olun
Uşağın gündəlik həyatında baş verən hadisələrə maraq göstərin.
"Bu oyuncağı çox sevirsən, nə üçün sənə bu qədər maraqlıdır?" deyərək onu danışmağa həvəsləndirin.
Səhvlərdən Qaçınmaq Üçün Nələrə Diqqət Etməlisiniz?
1. Həddindən Artıq Tənqid
Çox tənqid etmək uşağın özünə güvənini azalda bilər. Ona səhvlərindən öyrənmək imkanı verin.
2. Söhbəti Bölmək
Uşaq danışarkən sözünü kəsmək onun sizinlə rahat ünsiyyət qurmasına mane ola bilər.
3. Problemləri Yüngülləşdirmək
"Bunun nəyi var ki?" və ya "Böyütmə" kimi ifadələrdən çəkinin. Onun hisslərini önəmsizləşdirmək, özünü dinlənilməmiş hiss etməsinə səbəb ola bilər.
4. Müqayisələr
Uşağı başqa uşaqlarla müqayisə etmək onu incidir və sizinlə ünsiyyət qurmaqdan uzaqlaşdıra bilər.
"Qardaşın bunu necə bacarır, amma sən yox?" kimi ifadələrdən uzaq durun.
Yaşına Uyğun Ünsiyyət Yanaşmaları
1. Kiçik Yaşlı Uşaqlar (3-6 yaş)
Sadə və aydın sözlərdən istifadə edin.
Onlara hekayələr danışaraq və ya oyunlar oynayaraq hisslərini ifadə etməyə kömək edin.
2. Məktəb Yaşlı Uşaqlar (7-12 yaş)
Məktəbdəki dostları, müəllimləri və gündəlik həyatları haqqında suallar verin.
Hər hansı bir problem yaşadıqda onunla birlikdə həll yolu tapmağa çalışın.
3. Yeniyetmələr (13-18 yaş)
Müstəqilliyə daha çox hörmət edin və onların fikirlərinə dəyər verin.
Onların maraqlarını dəstəkləyin və özünüzü mühakiməsiz bir dinləyici kimi göstərin.
Uşağınızla Sağlam Ünsiyyətin Faydaları
Güclü Emosional Bağlar:
Sağlam ünsiyyət, valideyn və uşaq arasındakı bağları gücləndirir.
Özünə Güvənin Artması:
Sözlərinin dəyərli olduğunu bilən uşaqlar özlərinə daha çox güvənirlər.
Problem Həll Bacarıqları:
Münaqişələri və problemləri danışaraq həll etməyi öyrənirlər.
Empatiya və Hörmət:
Ünsiyyət zamanı empatiya göstərməyi öyrənən uşaqlar başqalarına hörmətlə yanaşırlar.
Son Məsləhət
Uşağınızla sağlam ünsiyyət qurmaq bir prosesdir və bu, davamlı səylə inkişaf etdirilə bilər. Əsas odur ki, uşağınız sizin üçün dəyərli olduğunu hiss etsin və istənilən vəziyyətdə sizə müraciət edə biləcəyinə güvən duysun. Sevgi, səbir və anlayışla bu bağları daha da gücləndirə bilərsiniz.
