Uşaqlıq Divarının Qalınlaşmasının Əsas Səbəbləri
Hormonal Dəyişikliklər: Endometrial hiperplaziyanın ən çox yayılmış səbəbi hormonal tarazlığın pozulmasıdır. Menstruasiya dövrünün normal gedişində, östrojen hormonu endometriumu qalınlaşdırır və progesteron hormonu isə bu qalınlaşmanı idarə edir. Lakin, progesteron səviyyəsinin aşağı olması və ya östrojenin həddindən artıq olması nəticəsində endometrium normadan artıq qalınlaşa bilər.
Menopoz: Menopoz öncəsi və sonrası qadınlarda hormon səviyyələrinin dəyişməsi bu vəziyyətə səbəb ola bilər. Xüsusilə menopoz sonrası dövrdə, östrojen əvəzedici terapiya (progesteronsuz) endometrial hiperplaziyaya səbəb ola bilər.
Polikistik Over Sindromu (PCOS): Bu hormonal xəstəlikdə, yumurtlama problemləri və östrojenin davamlı yüksək səviyyədə qalması endometrial qalınlaşma riskini artırır.
Obezite: Artan yağ toxuması östrogen istehsalını artıraraq endometriumun həddindən artıq qalınlaşmasına səbəb ola bilər.
Hormonal Terapiyalar: Uzun müddətli östrojen tərkibli dərmanlar (progesteronsuz) qəbul etmək, endometrial hiperplazi riskini artırır.
Anovulyasiya: Yumurtlamanın olmaması (anovulyasiya) da progesteron səviyyəsinin aşağı düşməsinə və endometriumun qalınlaşmasına səbəb ola bilər.
Simptomlar
Uşaqlıq divarının qalınlaşması çox vaxt aşkar simptomlar verməyə bilər, ancaq bəzi qadınlarda aşağıdakı simptomlar müşahidə edilə bilər:
Menstruasiya Dövrləri Arasında Anormal Qanaxma: Menstruasiya dövründən kənar baş verən qanaxmalar.
Ağır və Uzun Menstruasiya Qanaxmaları: Normaldan daha çox qanaxma və ya uzanan menstruasiya müddəti.
Menstruasiyadan Sonra Qanaxma: Postmenopozal qadınlarda qanaxma.
Menstruasiyanın Tamamilə Olmaması: Uzun müddət menstruasiyanın olmaması (amenore).
Pelvik Ağrı və ya Təzyiq Hissi: Xüsusilə uzunmüddətli qalınlaşma zamanı.
Diaqnostika
Uşaqlıq divarının qalınlaşmasının diaqnozu üçün bir neçə üsul mövcuddur:
Transvajinal Ultrasonoqrafiya (USG): Endometriumun qalınlığını və quruluşunu qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. Əksər hallarda endometriumun 4-5 mm-dən qalın olması menopoz sonrası qadınlar üçün anormal sayılır.
Endometrial Biopsiya: Uşaqlıqdan kiçik bir toxuma nümunəsi götürülərək laboratoriyada analiz edilir. Bu üsul, hiperplaziyanın növünü təyin etmək üçün ən etibarlı üsuldur.
Histeroskopiya: Uşaqlıq boşluğunu birbaşa görmək üçün bir optik cihazın istifadəsi ilə aparılır. Histeroskopiya həm diaqnostika, həm də müalicə üçün istifadə edilə bilər.
Dilatasiya və Küretaj (D&C): Uşaqlıq boşluğunun təmizlənməsi üçün istifadə olunan bu üsulda, həmçinin endometriumun qalınlığı qiymətləndirilir və nümunə götürülür.
Müalicə
Endometrial hiperplaziyanın müalicəsi, xəstənin yaşı, qalınlaşmanın növü və simptomların şiddətinə görə dəyişə bilər:
Hormon Terapiyası: Progesteron və ya progestinlər (sintetik progesteron) hiperplaziyanın idarə olunmasında əsas müalicə üsuludur. Bu dərmanlar ağızdan, inyeksiya və ya vaginal yol ilə verilə bilər.
Histerektomiya: Xərçəngə çevrilmə riski yüksək olan atipik hiperplaziya hallarında uşaqlığın çıxarılması əməliyyatı (histerektomiya) tövsiyə edilə bilər.
Endometrial Ablasiya: Endometriumun çıxarılması və ya məhv edilməsi proseduru. Bu, daha çox xərçəngə çevrilmə riski olmayan xəstələrdə simptomları idarə etmək üçün istifadə olunur.
İzləmə və Müşahidə: Hiperplaziya atipik deyilsə və simptomlar yüngüldürsə, müntəzəm ultrasonoqrafiya və biopsiyalar vasitəsilə vəziyyətin izlənməsi tövsiyə edilə bilər.
Profilaktika
Hormonal Düzgünlük: Menstruasiya dövrlərinin nizamlı olmasını təmin etmək üçün hormonal balansın qorunması.
Sağlam Həyat Tərzi: Sağlam çəki saxlamaq, düzgün qidalanmaq və müntəzəm idman etmək hormonal balansın qorunmasına kömək edə bilər.
Müntəzəm Ginekoloji Yoxlamalar: Hər hansı bir anormal simptomun erkən diaqnozu üçün mütəmadi ginekoloji müayinələr.
Risk Faktorlarının İdarə Olunması: Polikistik over sindromu və ya şəkərli diabet kimi risk faktorlarının düzgün idarə olunması.
