Səbəblər
Vena kava kompression sindromunun səbəbləri müxtəlif ola bilər, lakin ən çox rast gəlinən səbəblər arasında aşağıdakılar yer alır:
Xərçəng: Ağciyər xərçəngi, limfoma və metastatik xərçənglər vena kavanın sıxılmasına səbəb ola bilər.
Tromboz: Vena kava superiorun içərisində qan laxtasının yaranması.
Mediastinal kütlələr: Qeyri-xərçəng kütlələri və ya infeksiyalar (məsələn, tüberküloz).
Mərkəzi venoz kateterlər: Uzun müddət istifadə edilən kateterlər və ya stentlər damar divarının zədələnməsinə və sıxılmasına səbəb ola bilər.
Simptomlar
SVCS-in simptomları vena kavanın sıxılma dərəcəsinə və sürətinə görə dəyişə bilər. Əsas simptomlar aşağıdakılardır:
Yüz və boyun şişkinliyi: Xüsusilə səhərlər daha çox hiss edilən şişkinlik.
Yüz və boyunda qızartı və göyərmə: Qan dövranının pozulması nəticəsində.
Nəfəs darlığı: Xüsusilə uzanarkən və ya fiziki fəaliyyət zamanı.
Öskürək: Davamlı və ya xroniki öskürək.
Səsin batması: Səs tellərinə təzyiq.
Baş ağrısı: Qan dövranının pozulması nəticəsində yaranan təzyiq.
Başgicəllənmə və huşun itməsi: Beyinə gedən qan axınının azalması nəticəsində.
Diaqnoz
SVCS-in diaqnozu bir sıra klinik və radioloji testlər vasitəsilə qoyulur:
Fiziki müayinə: Həkim simptomları və klinik əlamətləri qiymətləndirir.
Görüntüləmə testləri:
Sinə rentgeni: Vena kavanın sıxılmasını göstərə bilər.
CT skan və ya MRT: Vena kavanın və ətraf strukturların detallı görüntülənməsi.
Venoqrafiya: Damarların kontrast maddə ilə görüntülənməsi.
Laboratoriya testləri: Qan testləri infeksiya və digər səbəbləri müəyyən etmək üçün.
Müalicə
Vena kava kompression sindromunun müalicəsi səbəbə və simptomların şiddətinə bağlı olaraq dəyişir. Ümumi müalicə üsulları aşağıdakılardır:
Medikamentoz müalicə:
Kortikosteroidlər: İltihabı və şişkinliyi azaltmaq üçün.
Diuretiklər: Artıq mayenin çıxarılması üçün.
Antikoaqulyantlar: Qan laxtalanmasının qarşısını almaq üçün.
Radiasiya terapiyası: Xərçəng səbəbindən yaranan sıxılmaları azaltmaq üçün.
Kemoterapiya: Limfoma və ya digər xərçənglərin müalicəsi üçün.
Endovaskulyar müdaxilələr:
Stent yerləşdirilməsi: Vena kavanı açmaq və qan axınını bərpa etmək üçün.
Angioplastika: Damarın genişləndirilməsi üçün.
Cərrahi müdaxilə: Bəzi hallarda, sıxılmanı aradan qaldırmaq üçün cərrahi əməliyyat tələb oluna bilər.
Evdə Baxım və Nəzarət
Başın yüksəklikdə saxlanması: Yatarkən başı yuxarıda saxlamaq şişkinliyi azaltmağa kömək edə bilər.
Müntəzəm tibbi nəzarət: Həkimin təlimatlarına riayət etmək və müntəzəm müayinələr.
Qan təzyiqinin idarə edilməsi: Sağlam həyat tərzi və dərmanlar vasitəsilə qan təzyiqini nəzarətdə saxlamaq.
Fəsadlar
Beyin ödemi: Beyində maye yığılması.
Ağciyər ödemi: Ağciyərlərdə maye yığılması.
Böyrək çatışmazlığı: Böyrəklərə gedən qan axınının azalması nəticəsində.
Vena kava kompression sindromu ciddi və həyati təhlükə yarada biləcək bir vəziyyətdir. Əgər SVCS simptomları yaşayırsınızsa, dərhal tibbi yardım alın. Erkən diaqnoz və müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır.
