Vertigonun Simptomları
Əsas Simptomlar
Başgicəllənmə:
Ətrafın dönməsi və ya yellənməsi hissi.
Tarazlıq itkisi:
Yıxılmaq və ya qeyri-sabitlik hissi.
Baş dönməsi:
Özünü idarə edə bilməmək hissi.
Əlavə Simptomlar
Ürəkbulanma və ya qusma.
Qulaqlarda zəng səsi və ya dolu hissi (tinnitus).
Eşitmə itkisi (bəzən).
Görmə bulanıqlığı və ya göz hərəkətlərinin nizamsızlığı (nistagmus).
Tərləmə və zəiflik.
Vertigonun Səbəbləri
Vertigo əsasən iki əsas növə bölünür:
1. Periferik Vertigo
Daxili qulaq problemləri ilə əlaqəli.
Səbəblər:BPPV (Benign Paroksismal Pozisiyonal Vertigo):
Daxili qulaqda kristalların yerdəyişməsi.
Menyer xəstəliyi:
Daxili qulaqda maye balansının pozulması.
Vestibulyar neyronit:
Vestibulyar sinirin iltihabı.
Labirintit:
Daxili qulaq infeksiyası.
2. Mərkəzi Vertigo
Beyinlə bağlı problemlərlə əlaqəli.
Səbəblər:
Beyin şişləri.
Migrenlə əlaqəli başgicəllənmə.
Multiple skleroz.
Beyin qan dövranı pozğunluqları.
Vertigonun Diaqnozu
1. Kliniki müayinə:
Həkim başgicəllənmə və tarazlıq simptomlarını yoxlayır.
2. Görüntüləmə:
MRT və ya KT: Beyin və daxili qulaq problemlərini müəyyən etmək üçün.
Ultrasəs: Damar problemlərini araşdırmaq üçün.
3. Vestibulyar Testlər:
Dix-Hallpike manevri: BPPV diaqnozu üçün istifadə edilir.
Elektronistagmografi (ENG): Göz hərəkətləri və daxili qulaq funksiyalarını ölçür.
4. Qulaq və eşitmə testi:
Eşitmə itkisi və ya daxili qulaq problemlərini aşkar etmək üçün.
Vertigo Üçün Müalicə
1. Dərmanlarla Müalicə
Antivertiginöz dərmanlar:
Betahistin: Menyer xəstəliyi və daxili qulaq problemlərində tarazlığı tənzimləmək üçün.
Meclizin və ya Dimenhidrinat: Başgicəllənmə və ürəkbulanmanı azaltmaq üçün.
Anti-iltihab dərmanları:
Labirintit və ya neyronit hallarında.
Diüretiklər:
Menyer xəstəliyində daxili qulaqda maye balansını tənzimləmək üçün.
Antibiotiklər və ya antiviral dərmanlar:
İnfeksiya səbəbli vertigoda.
2. Fizioterapiya
Vestibulyar reabilitasiya:
Vestibulyar sistemin funksiyasını yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi məşqlər.
3. Manevrlər
Epley manevri:
BPPV üçün daxili qulaq kristallarını yerinə qaytarmaq üçün tətbiq edilir.
4. Cərrahi Müalicə
Menyer xəstəliyində və ya daxili qulaq şişlərində cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
5. Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Stressin idarə olunması.
Kofein, spirt və tütün istifadəsinin məhdudlaşdırılması.
Sakit və təhlükəsiz mühitdə hərəkət etmək.
Vertigo Üçün Nə Yaxşıdır?
Manevrlər:
Epley və ya Brandt-Daroff məşqləri BPPV hallarında effektivdir.
Fizioterapiya:
Baş və boyun hərəkətləri tarazlığı yaxşılaşdırır.
Diyet:
Menyer xəstəliyi üçün: Duzsuz pəhriz, spirt və kofeindən uzaq durmaq.
Maye qəbulunu artırmaq.
Müntəzəm Hərəkət:
Baş hərəkətlərinə uyğunlaşmaq üçün yavaş-yavaş aktiv qalın.
Qan dövranını yaxşılaşdırmaq:
Yüngül idmanlar və stressi azaltmaq tarazlıq sisteminə kömək edir.
Soyuq və isti kompress:
Baş ağrısı ilə müşayiət olunan vertigoda rahatlıq təmin edir.
Profilaktik Tədbirlər
Yüksək səslərdən və qəfil hərəkətlərdən uzaq durun.
İnfeksiyaları vaxtında müalicə edin.
Müntəzəm olaraq tarazlıq məşqləri edin.
Nəticə
Vertigo müxtəlif səbəblərlə əlaqəli ola bilər və onun idarə edilməsi səbəbdən asılıdır. Əgər başgicəllənmə tez-tez baş verirsə və ya gündəlik həyatınızı təsir edirsə, mütləq həkimə müraciət edin. Müntəzəm müalicə və profilaktik tədbirlər vertigoya nəzarət etməyə kömək edəcək.
