Vitiligonun Əlamətləri
Ağ Rəngli Ləkələr: Ən yaygın əlamət dəridə ağ rəngli ləkələrin yaranmasıdır. Bu ləkələr adətən üz, əl, ayaq, qoltuq altı və genital bölgə kimi yerlərdə baş verir.
Ağ Dırnaq Yataqları: Bəzən vitiligo dırnaqlarda da rəng itkisinə səbəb ola bilər.
Saç və Qaş Ağarması: Vitiligo saç və qaşlarda da təsir göstərə bilər və bu bölgələrdə ağarmaya səbəb ola bilər.
Göz Rəngində Dəyişikliklər: Bəzən vitiligo gözlərin rəngini də təsir edə bilər.
Vitiligonun Növləri
Generalize Vitiligo: Dərinin müxtəlif bölgələrində simmetrik olaraq yayılmış ləkələr.
Segmental Vitiligo: Dərinin bir tərəfində və ya bədənin bir bölgəsində sınırlı ləkələr.
Focal Vitiligo: Dərinin bir və ya bir neçə kiçik bölgəsində lokalizə edilmiş ləkələr.
Mucosal Vitiligo: Mukozal membranlarda (ağız və genital bölgə) ləkələr.
Diaqnoz
Vitiligo diaqnozu adətən klinik müayinə ilə qoyulur. Dermatoloq, dəridəki ağ ləkələri qiymətləndirərək və lazım olduqda Wood lampası (ultrabənövşəyi işıq) istifadə edərək diaqnozu təsdiq edə bilər. Bəzi hallarda dəri biopsiyası və ya qan testləri tələb oluna bilər.
Müalicə
Vitiligo müalicəsi xəstəliyin şiddətinə və yayılmasına bağlı olaraq dəyişir. Müalicə variantları aşağıdakılardır:
Topikal Kortikosteroidlər: Dəridəki iltihabı azaltmaq və melanositlərin fəaliyyətini bərpa etmək üçün istifadə edilir.
Topikal Kalsinörin İnhibitorları: Tacrolimus və pimecrolimus kimi dərmanlar immun sistemi təsir edərək pigmentasiyanı artırmağa kömək edə bilər.
Fototerapiya: UVB və ya PUVA terapiyası melanositlərin yenidən aktivləşməsinə kömək edə bilər.
Cərrahi Müalicələr: Dəri greftləri və blister greftləri kimi prosedurlar müəyyən hallarda istifadə edilə bilər.
Dəri Kamuflyajı: Kosmetik məhsullar və tənzimləmə texnikaları vitiligonun estetik təsirini azaltmağa kömək edə bilər.
Depigmentasiya: Böyük ləkələr varsa və rəngi bərpa etmək mümkün deyilsə, sağlam dəridə rəngin azaldılması üçün dərmanlar istifadə edilə bilər.
Yaşam Tərzi və Dəstək
Günəşdən Qorunma: UV radiasiyasına məruz qalma vitiligo ləkələrini daha aydın görünən edə bilər. Günəşdən qoruyucu kremlər istifadə etmək və qoruyucu geyim geyinmək vacibdir.
Psixoloji Dəstək: Vitiligo emosional və psixoloji təsir göstərə bilər. Psixoloji məsləhət və dəstək qrupları faydalı ola bilər.
Sağlam Qidalanma: Antioksidantlarla zəngin bir pəhriz dərinin ümumi sağlamlığını dəstəkləyə bilər.
Vitiligo xroniki və zamanla irəliləyən bir xəstəlik ola bilər, lakin müasir müalicə üsulları və dəstək vasitələri ilə simptomları idarə etmək və həyat keyfiyyətini artırmaq mümkündür. Dermatoloqla müntəzəm görüşlər müalicə planının tənzimlənməsində və xəstəliyin izlənməsində əhəmiyyətlidir.
